– مرس‌بافی – هنری از دوران پیشدادیان

پارچه مرس در واقع با همان دستگاه موج بافی بافته می‌شود

«مرس‌بافی» یکی از هنرهای سنتی دیرین مردم استان کرمانشاه است که اخیرا نیز به ثبت ملی رسید. مرس نوعی پارچه مخصوص است که در مناطق کردنشین تولید می‌شود، به‌گونه ای که بافت این پارچه برای تهیه پوشاک محلی (مردان و زنان) از گذشته‌های بسیار دور در این مناطق رایج بوده است.

اصلی‌ترین مناطق بافت مرس در استان کرمانشاه مربوط به شهرستان‌های جوانرود و پاوه است که مراکز عمده آن در این دو شهرستان شامل نودشه و روستاهای هجیج، داریان و روستای خانقاه می‌باشد. اگرچه در گذشته در روستاهای کی‌مینه، درزاور و هانی‌گرمله نیز این نوع بافت تولید می شده است. در واقع بهترین نوع مرس متعلق به روستاهای هورامان است.

سابقه این هنر بسیار قدیمی و به دوره پیشدادیان می‌رسد و به گفته استادکارانی که در حال حاضر نیز به کار تولید این پارچه مشغول هستند، این هنر سابقه‌ای چندهزار ساله دارد.
پارچه مرس در واقع با همان دستگاه موج بافی بافته می‌شود، با این تفاوت که در هنگام چله‌کشی به اصطلاح خود مرس بافان 75 گره می‌بندند و تکه‌های 15 سانتی‌متری با عرض 65 سانتی‌متر و نهایت طول 32 متر بافته می‌شود و کار بافت آن 24 ساعت به طول می‌انجامد.

مواد اولیه موردنیاز آن پشم بز «مرسی» است که در واقع کرک‌های نازک زیر بغل و گردن بز می‌باشد و بیشتر از مناطق مهاباد، بانه، سنقر و زاخو عراق تامین می‌شود.
در این هنر، پشم‌های موردنیاز رنگ آمیزی نمی شود، بلکه با ترکیب دو یا چند نوع پشم خودرنگ با همدیگر و حلاجی کردن آن بدست می آید. بطور مثال برای بدست آوردن انواع قهوه ای از نوک مدادی (خاکستری) مشکی و کرم استفاده می شود.

در هنر مرس بافی، نقوشی روی پارچه بافته نمی‌شود و پارچه بدون نقش است و به صورت تکه‌های 15 سانتی متری دوخته به هم متصل می گردد. به این ترتیب می‌توان با استفاده از این رنگ‌های طبیعی انواع رنگ‌ها را به دست آورد و به یک بافته تماماً سنتی و اصیل رسید.

از جمله تولیداتی که در قدیم در این نواحی تولید می شده و اکنون منسوخ و بدست فراموشی سپرده شده پارچه ای است بنام «حلاوه» که به عنوان لباس خانم‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است که در حال حاضر رایج نیست.
همچنین از پارچه مرس برای تهیه لباس محلی مردان به نام «چوخ و رانگ» که مختص مردان منطقه هورامان است استفاده می شود.

در مراحل بافت این نوع پارچه کلیه مراحل سایر بافت های نساجی شامل(اهرامی بافی، پرده‌بافی، موج‌بافی، جاجیم بافی) با دستگاه های دو ورودی و چهار ورودی بافته می‌شود که مراحل آن از جدا سازی و حلاجی، دوک کردن و شیوه بافت همانند این تولیدات است، با این تفاوت که این پارچه با موی نازک این نوع بز ساده در عرض کم و بدون هیچ نقش و نگاری بافته می‌شود.

منبع:isna.ir