با مجله اینترنتی گلثمین در یک مطلب تازه از گفتگو با هنرمندان همراه باشید :
آدم پشت میزنشینی نیستم
حرفه ای که هر کس برای گذران روزگارش انتخاب می کند علاوه بر اینکه باید با خصوصیات جسمی و اخلاقی اش سازگار باشد، باید با علایق و روحیات او هم همخوانی داشته باشد.
سیاوش مفیدی هم، شغل مورد علاقه اش را زمانی که هنوز وارد حرفه بازیگری نشده بود انتخاب کرد: «من آدم پشت میزنشینی نبودم و هیچ وقت روحیاتم با کار کردن در محیط اداری جور درنمی آمد. از طرفی مسافرت کردن را خیلی دوست داشتم و دارم. سال ها پیش از طریق یکی از بستگانم با این شغل آشنا شدم و بعد از آن شروع به تحقیق درباره این حرفه کردم و برای اینکه این کار را به شکل حرفه ای ادامه دهم در کلاس های آموزشی ثبت نام کردم.»
200 هزار تومان هزینه کردمقبل از شروع هر کاری افراد باید دوره های آموزشی مربوط به آن حرفه را سپری کنند. این دوره ها گاهی از طریق دانشگاه گذرانده می شود و گاهی هم از طریق شرکت در کلاس هایی که مراکز معتبر آموزشی برگزار می کنند. آقای مفیدی زمانی که 30 سالگی اش را پشت سر می گذاشت، در کلاس های «راهنمایی تورهای مسافرتی» ثبت نام کرد. کلاس هایی که به جز دانشگاه ها و موسسات علمی – کاربردی در بیشتر موسسات آموزش آزاد طبیعت گردی، ایران گردی و جهان گردی نیز پیدا می شوند.
او در این باره می گوید: «قبل از اینکه کسی در این کلاس ها شرکت کند باید به یک زبان دیگر به جز زبان مادری اش مسلط باشد. این زبان اگر انگلیسی باشد خیلی خوب و مناسب است اما کسی که زبان های دیگر نظیر فرانسوی، ایتالیایی و … را بداند هم می تواند دوره های آموزشی را آغاز کند. من خواندن زبان انگلیسی را از دوران دبستان آغاز کردم و به طور جدی در دوره راهنمایی به کانون زبان رفتم و 12 ترم را در آنجا سپری کردم.»
سیاوش مفیدی که به سختی به خاطرش می آید حدودا 15 سال پیش چقدر برای این کلاس ها هزینه کرده می گوید: «اگر اشتباه نکنم آن زمان با 200 هزار تومان تمام دوره های مربوط به تورلیدری را گذراندم.» اما این روزها طبق نرخ مصوب سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هر دوره حدودا 820 هزار تومان هزینه دارد و طول مدت هر دوره هم تقریبا 9 ماه یعنی 483 ساعت آموزشی است. در این حرفه باید از اطلاعات زیادی برخوردار باشید. برای همین چکیده ای از درس های تورگردانی، مردم شناسی، جامعه شناسی، روان شناسی و معماری تدریس می شوند.»
گذراندن دوره های مخصوص
علاقه مندانی که دوست دارندت به عنوان راهنمای تور، کارشان را آغاز کنند، این روزها می توانند در دانشگاه علمی کاربردی ثبت نام کرده و از این مرکز، مدرک معتبری کسب کنند.
مفیدی درباره شروع کار بعد از گذراندن کلاس های آموزشی ادامه می دهد: «پس از به اتمام رساندن این دوره ها، شما تحت مصاحبه قرار می گیرید و مجوز کار در این شغل را دریافت می کنید. حالا وقت آن است که دنبال کار بگردید. پیدا کردن کار در این زمینه اصلا آسان نیست. خیلی ها را اطراف خودمان می شناسیم که مدرک عالیه تحصیلی دارند اما هنوز نتوانسته اند شغل مورد نظرشان را پیدا کنند.
کسانی که می خواهند در این حرفه آغاز به کار کنند به گفته سیاوش مفیدی باید در شروع کار به آژانس های مختلف مسافرتی سر بزنند و حتی اگر لازم شد دوره های مخصوص آن را بگذرانند، آنها باید با ارائه دادن کار با سطح کیفی بالا، جای پای خودشان را محکم کنند وگرنه کاری نصیب شان نمی شود: «پیدا نکردن کار هم دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. یکی از این دلایل، قوی ظاهر نشدن در مصاحبه هاست. اگر فرد نتواند از عهده یک مصاحبه ساده بربیاید، قطعا کسی به او اطمینان نمی کند تا به عنوان راهنمای تور در آژانسش کار کند.»
با این اوصاف، آقای مفیدی از طریق آژانسی که نیاز به راهنمای تور داشت جذب بازار کار شد اما این موضوع به این سادگی هم نبود. او برای شروع کار در این آژانس مسافرتی مجبور شد دوره های مخصوص این مرکز را هم بگذراند تا «بله»ی نهایی را از کارفرمایش بگیرد.
آپدیت باشید لطفا!
«بعد از مدت ها سر زدن به آژانس های مسافرتی و امتحان دادن، کارم را شروع کردم. اول راهنمای تور داخلی بودم و بعد وارد تورهای خارجی شدم. آنجا بود که فهمیدم چقدر مسلط بودن به زبان انگلیسی در این کار ضروری است. البته این همه ماجرا نیست. تورلیدرها باید مدام اطلاعات خودشان را به روزرسانی کنند و اینجاست که مطالعاتی که فرد در گذشته داشته خیلی به درد آدم می خورد.
توریست های خارجی زمانی که به ایران می آیند، توقع دارند راهنمای تور، آداب و رسوم، معماری، فرهنگ و حتی موارد ریزتر را هم برای شان موشکافانه توضیح دهد. میانگین سنی توریست های ورودی به کشور ما اغلب در رده سنی 50 یا 60 سال است و اغلب برای دیدن آثار باستانی و آشنایی با فرهنگ به ایران سفر می کنند و اتفاقا همه آنها اطلاعات زیادی درباره ایران دارند. بنابراین یک راهنمای تور باید حرف هایی داشته باشد که آنها تا به حال نشنیده اند.
ابیانه
همانطور که خودمان دوست داریم هر چند وقت یک بار به شیراز و اصفهان برویم و یزد برویم اغلب توریست های خارجی هم در بدو ورود دست می گذارند روی همین شهرها. بهتر است به عنوان تورلیدر، اطلاعات تاریخی و جغرافیایی تان در این خصوص بالا باشد: «شما باید به آثار باستانی این مکان ها اشراف کامل داشته باشید و اطلاعات مربوط به این مکان را ریز به ریز بلد باشید. سمبل ها را به خوبی بشناسید و از قدرت انتقال بالای اطلاعات برخوردار باشید و به خوبی بتوانید اطلاعات خودتان را آن هم به یک زبان دیگر در اختیار گردشگرها قرار دهید.»
مطالعات خارجی فراموش نشود
مطالعه در شغل راهنمایی تورهای مسافرتی آنقدر مهم است که سیاوش مفیدی با داشتن سال ها سابقه در این حرفه، مدام در حال به روز رسانی اطلاعات خودش از راه مطالعه است. منابعی که او آنها را مطالعه می کند هم شامل کتاب های فارسی می شود هم کتاب های انگلیسی، چون همیشه قرار نیست عده ای از خارج برای دیدن آثار باستانی ایران بیایند، خیلی وقت ها راهنمای تور باید ایرانی ها را برای دید و بازدید به کشورهای دیگر ببرد: «راهنمایان تور باید حتما از زیر و بم آثار باستانی کشورهای دیگر هم مطلع باشند اما این موضوع آنقدرها هم جدی نیست!
ایرانی هایی که به کشورهای خارجی سفر می کنند کمتر به دنبال دریافت اطلاعات درباره مکان های تاریخی هستند. ایرانی ها صرفا دوست دارند اوقات خودشان را به خرید کردن بپردازند و از تفریحات لذت ببرند. البته باید حواس تان باشد حتی وقتی قرار است راهنمای این گروه افراد هم باشید، باید اطلاعات تان کافی باشد و به قول معروف از کار کم نگذارید.»
ز غوره حلوا سازید
از دیدگاه سیاوش مفیدی آدم هایی می توانند در این شغل موفق باشند که صبور هستند. او معتقد است یک راهنمای تور در هر سفر با اتفاقات جدیدی روبرو می شود، بنابراین این افراد باید خودشان را برای هر رخدادی آماده کنند. به عنوان مثال ممکن است مسافری گذرنامه خودش را گم کند و یا محل اقامت و ساعات تغذیه آنها با مشکلاتی همراه شود. تمام کارهای اقامت و اسکان مسافران حتی برنامه غذایی آنها بر عهده راهنمای تور است، بنابراین باید صبور باشید، لبخند روی لبان تان باشد و با احترام رفتار کنید.
سعی کنید خوش رفتار باشید، حتی وقتی چیزی باب میل تان پیش نمی رود: «گاهی اوقات مسافران زمانی که می خواهند خرید کنند از من سوال می پرسند که بهتر است چه چیزی خرید کنند. با اینکه این مسئله هیچ ربطی به من ندارد اما از آنجایی که من تنها فردی هستم که آن شخص در آن کشور می شناسد، به او توصیه هایی می کنم و فرد با دلگرمی بیشتر خریدش را انجام می دهد.
یادم می آید یک سفر یکماهه به یکی از کشورهای خارجی داشتم و در آن سفر راهنمای عده ای از ایرانی ها بودم. آقایی که تنها آمده بود به شدت به من اعتماد کرد و تمام طول سفر با من بود. حتی از من می پرسید چه چیزهایی خریداری کند و از چه امکاناتی استفاده کند. او هر کجا می رفت از من خواهش می کرد تا همراهی اش کنم. حتی یک لحظه هم از من جدا نمی شد. پس از مدتی هم ما برای هم دوستان خوبی شدیم.»
از سیاوش مفیدی درباره شگردهای کاری اش پرسیدم. او می گوید یکی از مهمترین شگردهای موفقیت به موقع صحبت کردن است: «فرض کنید از اصفهان به سمت شیراز حرکت کرده اید. یک راهنمای خوب باید بداند کجا باید سکوت کند و کجا با مسافران وارد صحبت شود. گاهی افراد دوست دارند شما درباره مسائل روزانه با آنها صحبت کنید. گاهی دوست دارند از تاریخ بگویید و گاهی هم دوست دارند درباره لباس و غذا حرف بزنید. اینجا دقیقا همان جایی است که روانشناسی و شخصیت شناسی به دردتان می خورد.»
بازیگری در کارم موثر نیست
از سیاوش مفیدی درباره واکنش مردم زمانی که او را به عنوان راهنمای تورشان می بینند پرسیدم: «حدودا پنج شش سالی می شود که دیگر تورهای خروجی را راهنمایی نمی کنم و بیشتر راهنمای تورهای ورودی هستم. در تورهای ورودی هم توریست های خارجی مرا نمی شناسند و نمی دانند بازیگر هستم. بنابراین بازیگر بودنم تاثیر چندانی روی این کار ندارد. کسانی هم که مرا می شناسند برای شان تا حدودی جالب و جذاب است که یک بازیگر را در این جایگاه ببینند.»
باغ فین کاشان
علاقه مندان وارد شوندبسیاری از حرفه ها سود کلانی دارند و بعضی افراد به خاطر همین سود وارد شغل شان می شوند، برخی دیگر بیشتر از سود، به دنبال انجام دادن کار مورد علاقه شان هستند و اعتقاد دارند از راه علاقه حتی می شود بیشتر پول درآورد. سود حاصل از تورلیدر بودن به گفته سیاوش مفیدی آنقدرها هم بد نیست اما علاقه به این شغل، شرط اول موفقیت است: «درآمد حاصل از این حرفه عدد ثابتی نیست و بستگی به سابقه کار، میزان اطلاعات و ارتباطات عمومی افراد دارد. راهنماهای تور عموما در آژانس ها استخدام رسمی نمی شوند، این افراد بابت هر توری که راهنمایی می کنند دستمزد دریافت می کنند.
رقم هایی که راهنماهای تور دریافت می کنند بستگی به آژانس مسافرتی دارد که در آن کار می کنند و همینطور سابقه کار آنها دارد. درآمد این افراد روزانه بین 85 تا 100 هزار تومان در تورهای ورودی متغیر است. مبلغ تورهای خروجی هم به همین نسبت تغییر می کند اما این رقم روزانه بین 30 تا 50 گاهی هم 80 دلار در نوسان است.»
