یک مجری، یک دکتر باحال و چند ایده دیگر

«اکسیر» سال پیش شروع شد اما بعد از پخش دو قسمت به برنامه های نوروز خورد و ترمزش کشیده شد. حالا هم درست در زمانی روی آنتن می رود که شبکه نسیم «خندوانه» را پخش می کند و همین فرصت قدرت نمایی اش را کمرنگ کرده. با این حال کسانی که فقط یک بار «اکسیر» را تماشا کنند با ما هم داستان می شوند که این برنامه ورای نمونه های مشابه در حوزه سلامت و پزشکی است.

«اکسیر» در وهله اول جذاب است و این جذابیت را مدیون مجری، کارشناس و میهمان هاست. در این مطلب، رازهای موفقیت اکسیر را تحلیل کرده ایم.

مجری

* چرا موفق است؟ اگر خاطرتان باشد بعد از پخش دومین قسمت از برنامه «اکسیر»، درباره فرزاد حسنی نوشتیم و پیش از آن که به کیفیت برنامه اشاره کنیم، قدرت او در اجرا را اصل قرار دادیم. همچنان هم معتقدیم همه ویژگی های مثبت برنامه یک طرف، نوع اجرای حسنی طرف دیگر. حسنی به خوبی داشته های برنامه را عیان می کند و باعث می شود «اکسیر» طراوتی دو چندان بگیرد.

حالا هم از همان نوشته عاریت می گیریم که حسنی فی البداهه نکات جذابی می گوید و باعث می شود برنامه ای ظاهرا خشک، طراوت بگیرد و دچار یکنواختی نشود. او برخلاف مجریان عصا قورت داده و نیز برعکس مجریانی که از شدت صمیمیت لوس می شوند، به قاعده با میهمانان و بیننده ها برخورد می کند.

* نسبت مجری با سوژه: وقتی خبر آمد فرزاد حسنی اجرای یک برنامه پزشکی را بر عهده گرفته، گمان می رفت او در مسیر جدید ناموفق باشد اما خودش باعث نجات خودش شده! یعنی برای او تفاوت جنس برنامه فرقی نداشته و همان انرژی و شادابی را دارد که مثلا در برنامه جنجالی و تخصصی اش «کوله پشتی» داست.

فراتر از آن، حسنی در «اکسیر» یکی از بهترین اجراهایش را دارد تجربه می کند. او در کنار میهمانان برنامه که همگی در رشته خود مثل تغذیه و پزشکی متبحرند می ایستد و کم نمی آورد. گاه حتی به پشتوانه قدرت بیانش از میهمان هم جلو می زوند و اطلاعاتش را طوری بیان می کند گویی سال ها متخصص تغذیه بوده. این بخش را دوباره یادآور کردیم تا باعث شود موفقیت حسنی محدود به دو برنامه نبوده و تداوم دارد.

آزمایشگاه

* اهمیت آیتم: طبیعتا بخش مهمی از مخاطبان شبکه سه درباره جزییات بیماری ها و اینکه چه اتفاقی داخل بدن انسان به وجود می آورند، اطلاعات خاصی ندارند. یکی از مهمترین ویژگی های برنامه «اکسیر» این است که دقیقا از همین ناآگاهی برای بالا بردن جذابیت برنامه اش استفاده کرده.

در آیتم آزمایشگاه، همه چیز از ابتدا تا انتها به صورت بسیار ساده بررسی می شود. مثلا در آیتم آزمایشگاهی که پنج شنبه هفته گذشته در برنامه پخش شد، فرزاد حسنی، کنار دکتر مسعود صابری تمام مراحل ایجاد رفلکس معده را به صورت دقیق نشان دادند. آنها با استفاده از چند تکه خمیر و چند لوله آزمایشگاه، فضایی شبیه معده را بازسازی کردند و رفلکس معده را کاملا در آن توضیح دادند.

* شیوه اجرا: برنامه های زیادی تا به حال بوده اند که در گروه کودک و نوجوان یا گروه سلامت شبکه های مختلف با ایجاد شرایط آزمایشگاهی، چنین مطالبی را به مخاطبان آموزش داده اند. حتی فیلم های مستند مختلفی هم در این زمینه ساخته شده اما چرا هیچ کدام شان آنطور که باید مورد توجه قرار نگرفت یا دیده نشد؟

خب مسئله دقیقا به همین شیوه اجرای برنامه برمی گردد. زوج فرزاد حسنی و دکتر مسعود صابری، آنقدر سر این آیتم شوخی می کنند و موارد را با جوک و خنده به مخاطبان می گویند که هیچ کس احساس نمی کند مقابل یک برنامه جدی و خشک علمی قرار گرفته و باید یکسری مطالب جدی را آموزش ببیند. مسئله مهمتر اینجاست که خود مجری هم کاملا به این بیماری واقف است و هیچ سوال ابتدایی و جدی از پزشک مطرح نمی کند.

نقد فیلم

* اهمیت آیتم: خب تا به حال هیچ کس فکرش را هم نمی کرد که یک برنامه تلویزیونی، برای صحبت راجع به یک بیماری خاص، بخش هایی از یک فیلم را نمایش دهد و مرحله به مرحله راجع به اشتباهاتی که شخصیت ها موقع غذا خوردن انجام داده اند، صحبت کند.

این هفته در برنامه «اکسیر» یک آیتم طراحی شده بود که در آن فیلم «سعادت آباد» از منظر غذا مورد بررسی قرار گرفت. دکتر مسعود صابری، مثل کارشناس های فیلم، بعد از نمایش هر بخش، دستور توقف می داد و راجع به اشتباهات غذا خوردن کاراکترها و علت اینکه در هر قسمت، چه مشکلی باعث رفلکس معده شده حرف می زد. احتمالا از این به بعد این آیتم به صورت ثابت در تمام برنامه ها و درباره تمام بیماری ها وجود دارد.

* شیوه اجرا: بعد از اینکه شایعه خداحافظی محمود گبرلو با برنامه «هفت» قوت گرفت، هفت صبح فهرستی از مجریانی که احتمال می رفت بتوانند گزینه های مناسبی برای اجرای این برنامه باشند را منتشر کرد. فرزاد حسنی یکی از آنها بود. ابتدای این آیتم، فرزاد حسنی گفت که چند وقت پیش بعد از رفتن محمود گبرلو از برنامه «هفت» شایعه شده بود که من مجری این برنامه هستم. حالا می خواهم نشان دهم اگر مجری برنامه سینمایی باشم چطور اجرا می کنم. در تمام مدتی که سر میز نقد کنار دکتر صابری نشسته بود، سعی می کرد حالت نشستن، شیوه حرکت دست و تکان دادن سرش را به مسعود فراستی در برنامه «هفت» شبیه کند.

کارشناس

* کارشناس برنامه گیست: دکتر مسعود صابری، جراح مغز و اعصاب است. این عنوان برای یک برنامه پزشکی فی نفسه برگ برنده نیست چرا که باید کارشناس درجه علمی بالا داشته باشد و اگر غیر از این باشد عجیب است. از آن سو دکتر صابری به همه حوزه های پزشکی ورود می کند که این هم برای کارشناسان پزشکی امر تازه ای نیست. وجه تمایز صابری با دیگر پزشکان چیست؟ در آیتم های بعدی به چند مورد اشاره شده.

* ویژگی های تلویزیونی: دکتر صابری برخلاف دکترهای عصا قورت داده تلویزیون به شدت جلوی دوربین راحت است و مکمل خوبی برای فرزاد حسنی شده. این که یک نفر بتواند پا به پای مجری مشهور تلویزیون بیاید و کم نیاورد، یعنی خیلی موفق است.

اتفاقا فرزاد حسنی درباره کارشناس ملاحظات و تعارفات معمول را ندارد و مثل یک همکار مجری با او مراوده دارد. صابری با پاسخ های به موقع (و ظاهرا تمرین شده) نشان می دهد جلوی دوربین از همکار گردن کلفت خود چیزی کم ندارد.

از آن سو بیان و چهره اش متناسب قالب تلویزیون و منطبق بر شعار اکسیر است. طبیعی است مخاطب حرف کسی را می خرد که آثار آن را در چهره خود او ببیند. چهره سر حال و بشاش صابری بهترین دلیل بر پایبندی خود به آنچه که می گوید است. علاوه بر این او بیان خوبی دارد و نکات مورد نظر را راحت و بدون لکنت بیان می کند.

در قسمت اخیر با اضافه شدن بخش نقد فیلم، نشان داد استعداد کاملی در اجرا دارد که به طور مفصل درباره استحاله شدنش در قامت مسعود فراستی در باکس مربوط نوشته ایم.

مسابقه

* اهمیت آیتم: مسابقه از آن دست آیتم هایی است که اصولا در تمام برنامه ها طرفداران خاص خودش را دارد. این هفته مسابقه ای در «اکسیر» برگزار شد که شیوه جدیدی داشت، تصویری از یک زن نمایش داده شد و از شرکت کننده ها خواستند تا از بین چهار گزینه آلبرت انیشتین، توماس ادیسون، دیه گو مارادونا و مری پارت، بگویند که این تصویر متعلق به کدام یکی است.

خب طبیعتا وقتی تمام گزینه ها غیر از «مری پارت» متعلق به مردان است، همه روی همین یکی اتفاق نظر کردند. در شرایطی که مری پارت، اصلا نام یک شخص خاصی نیست، نوعی بیماری معده است و همه از این بابت اشتباه کردند. این مسابقه شور و شوق عجیبی در استودیو به راه انداخت و نشان داد که یک مسابقه علمی هم می تواند به صورت خشک و رسمی طبق الگوی گذشته برگزار نشود.

* نقطه ضعف: این مسابقه با وجود جذابیتی که داشت، آنطور که باید نتوانست رتبه قبولی بگیرد. فرزاد حسنی، شرکت کننده ای که تاکید داشت مری پارت یک رمان نویس است و تصویر متعلق به اوست را تشویق کرد و کیفی که اعلام کرده بود 50 میلیون تومان داخلش جایزه است به او تقدیم کرد.

مرد در کیف را باز کرد و فهمید که داخلش پوچ است. حسنی جلوی همه به او خندید و گفت که واقعا خیال می کند 50 میلیون برنده شده؟ بعد هم آن را گرفت و زرشک داخل دست هایش گذاشت. درست است که برای یک مسابقه فان و بامزه، چنین حرکاتی ایراد خاصی ندارد اما قطعا تنبیه مناسبی برای یک شرکت کننده تلویزیونی نیست.

میهمان ها

* اهمیت آیتم: اصولا یکی از جذابیت های تاکشوهای تلویزیونی این است که بازیگران و خواننده ها و به طور کلی چهره های مهم به نوعی در آن حضور پیدا می کنند و گفتگوی بامزه ای میان مجری و آنها شکل می گیرد. در «اکسیر» هم چنین اتفاقی می افتد. با اینکه برنامه کاملا تخصصی در زمینه پزشکی است اما فرزاد حسنی، تصمیم گرفته به فراخور هر برنامه، یک یا چند بازیگر را هم به استودیو بیاورد و با آنها راجع به بیماری گپ بزند.

مثلا در برنامه ای که با موضوع دیابت روی آنتن رفت، سروش صحت، میهمان برنامه بود. صحت، سفیر دیابت است و از این منظر می توانست میهمان مناسبی برای این بحث باشد. در برنامه پنج شنبه شب این هفته هم که موضوع اش رفلکس معده بود، نعیمه نظام دوست و سعید امیرسلیمانی به عنوان افرادی که به نوعی با این مشکل روبرو بوده اند دعوت شدند.

* نقطه ضعف: خب این برنامه هم مثل خیلی از تاکشوهای دیگر که اصولا با محدودیت در انتخاب میهمان روبروست، قطعا نمی تواند برای هر برنامه و هر بیماری، میهمان ویژه ای دعوت کند. حتی شاید برای بعضی از برنامه ها نتوانند میهمانی مرتبط پیدا کنند که از قضا بیماری مد نظر آنها را هم داشته باشد یا بعضی وقت ها صرفا برای اینکه یک میهمان چهره و مرتبط با یک بیماری پیدا کنند، مجبور می شوند حتی دست روی گزینه های عجیب و نه چندان مطرح بگذارند. به هر حال ایده انتخاب میهمان های مرتبط با هر برنامه خودش به تنهایی جذاب است و تا الان هم که اکسیر خوب از بین آن بر آمده.