با مجله اینترنتی گلثمین در یک مطلب تازه از فرزندان همراه باشید :
زمانی که کودک از عهده خودش بر می آید و خطری او را تهدید نمی کند میتوان او را تنها گذاشت
در دنیای امروز بسیاری از زنان نیز همپای مردان مجبورند کار کنند و در این بین خیلی از کودکان مجبورند بعد از زمان تعطیلی مدرسه شان در خانه تنها بمانند تا یکی از والدین به خانه بیاید. اما تنها گذاشتن کودکان در خانه باید با رعایت چه شرایطی باشد؟ در این گفت و گو دکتر رازجویان، فوق تخصص روان پزشکی کودکان و نوجوانان به پرسش های ما در این زمینه پاسخ داده است.
از چه سنی می توان کودکان را در خانه تنها گذاشت؟
نمی توان یک پاسخ یکسان به این سوال داد. کودکان و شرایط زندگی تفاوت می کند. خارج از کشور اگر کودک زیر 12 سال را تنها بگذارند، به منزله این است که در حق او کوتاهی کرده اند و به همین دلیل پدر و مادران کودک جریمه می شوند یا ممکن است حتی او را از خانواده اش جدا کنند. در ایران با اینکه قانون خاصی در این مورد وجود ندارد، بهتر است فقط وقتی که مطمئن شدیم کودکمان از عهده خودش بر می آید و خطری او را تهدید نمی کند، دست به این کار بزنیم.
چگونه به این اطمینان برسیم؟
باید به طور مستقیم و واضح آموزش های لازم را به کودک داد و سعی کنیم اعتماد به نفس او را بالا ببریم. اگر کودک اعتماد به نفس پایینی دارد یا هنوز به آن رشد عقلانی نرسیده که بتواند خطرهای احتمالی را درک کند، بهتر است از این کار صرف نظر کنیم، حالا ممکن است این مساله در سنین مختلف اتفاق بیفتد.
پس مهارت ها و شخصیت خود کودک نیز در این مورد دخیل است؟
بله، ممکن است یک کودک 9 ساله خیلی خوب وظایفش را بشناسد و قوانین خانه را رعایت کند و برعکس یک نوجوان 13 ساله هنوز نتواند این تنهایی را بپذیرد. بنابراین نمی توان در مورد تنها گذاشتن کودکان در خانه، همه کودکان را به یک چشم دید و یک نسخه برایشان پیچید. خصوصیات شخصی، مهارت و پختگی عوامل موثری هستند که آمادگی کودک را برای تنها در خانه ماندن مشخص می کنند. شخصیت افراد معمولا با رشد سنی تغییر زیادی نمی کند ولی کودک می تواند با آموزش، تغییرهایی در عکس العمل هایش در برابر انتظاراتی که از او می رود، ایجاد کند.
کودکانی می توانند در خانه تنها بمانند که از اعتماد به نفس کافی برخوردار باشند
والدین باید چه آموزش هایی به بچه هایی که مجبورند ساعت هایی را تنها در خانه بمانند، بدهند؟
اینکه اگر اتفاق خاصی افتاد، چه کارهایی باید بکنند یا در را به روی چه کسی باز کنند یا جواب چه کسی را ندهند. اگر برق رفت، چگونه شمع روشن کنند که خطری آنها را تهدید نکند. این آموزش ها باید خیلی دقیق و مستقیم به کودک داده شود. معمولا کودکان به زمان نیاز دارند تا به تدریج به تنها ماندن در خانه عادت کنند.
از دیگر آموزش های مهم می توان به آموزش تماس با پلیس و آتش نشانی و محل کار والدین اشاره کرد تا اگر مشکلی پیش آمد، کودک بتواند با این مراکز تماس بگیرد. چنانچه هنگام ورود به منزل با موردی مشکوک مواجه شدند، وارد منزل نشوند یا اگر کسی آنها را تعقیب کرد، بدانند چه باید بکنند و بدانند تنهایی بیرون از منزل نروند، حتی برای بازی کردن.
قصه ها و روایت ها چقدر می تواند به والدین و خود کودک کمک کند؟
خیلی نمی تواند تاثیرگذار باشد، به خصوص در مورد نوجوانان که اصلا این موضوع تاثیرگذار نخواهد بود و به نظرم هیچ چیز نمی تواند مثل آموزش و یاد دادن به کودک کمک کند.
کودکانی که استرس بالایی دارند را می توان در خانه تنها گذاشت؟
این مساله به سن و سال کودک بستگی دارد اما به نظرم بهتر است هرازگاهی این کودکان تنها در خانه بمانند تا مهارت های لازم را کسب کنند؛ مهارت هایی مثل غلبه بر ترس و بالا بردن اعتماد به نفس. البته اگر سن کودکی که این مشکل را دارد کم باشد، بهتر است او را تنها نگذارید.
به نظر شما ویژگی های کلی کودکی که می تواند تنها بماند، چیست؟
کودکانی می توانند در خانه تنها بمانند که از اعتماد به نفس کافی برخوردار باشند؛ زیاد نترسند و از بیان خواسته هایشان خجالت نکشند؛ بتوانند احساس خود را با والدینشان در میان بگذارند و آنقدر با والدین شان رابطه خوب و صمیمانه ای داشته باشند که در صورتی که هر مشکلی به وجود آمد یا هر نگرانی ای داشتند، قبل از هر چیز، آن را با والدین خود در میان بگذارند. به علاوه، آنها باید مهارت های کلامی خوبی برای برقراری ارتباط با دیگران داشته باشند.
برای تنها ماندن کودک در خانه باید آموزش های لازم را به کودک داد و اعتماد به نفس او را بالا برد
به چه افرادی می توانیم اعتماد کنیم و کودکمان را به آنها بسپاریم؟
باید این افراد را خیلی خوب بشناسیم و خصوصیات اخلاقی آنها را بدانیم. بعضی اوقات خیلی از رفتارهای جنسی توسط افراد آشنا صورت می گیرد، مثل موضوعی که در فیلم «هیس دختران فریاد نمی زنند» شاهد بودیم. به فردی که کودک را به او می سپاریم، باید اطمینان داشته باشیم و سعی کنیم ساعت تنها ماندن کودکمان به حداقل برسد.
آیا قفل کردن در خانه برای جلوگیری از خروج کودک از خانه راه حل خوبی نیست؟
نه به هیچ وجه! اگرچه این کار می تواند جلوی برخی از اتفاق های ناگوار مانند ورود غریبه به خانه یا خارج شدن کودک از منزل را بگیرد،اما گر برای کودک اتفاقی بیفتد، مثلا خانه آتش بگیرد یا کودک دچار جراحت شود، نه راه فراری دارد و نه می تواند از افراد دیگر کمک بگیرد.
کودکانی که مجبورند از کودکی ساعت های زیادی را در خانه تنها بمانند تا والدینشان از سر کار برگردند، ممکن است در آینده دچار آسیب های روانی شوند؟
به هر حال اگر این تنهایی در درازمدت اتفاق بیفتد و طولانی شود، مساله جدی تر می شود و اگر شما به عنوان یک والد نمی توانید در همان لحظه ای که کودکتان از مدرسه به خانه بر می گردد همراه او باشید، بهتر است پس از اینکه به خانه برگشتید، زمان بیشتری را به مراقبت از او اختصاص دهید تا کودکتان هم بتواند با شما صحبت کند.
منبع:هفته نامه سلامت/برترین ها
