با مجله اینترنتی برگک در یک مطلب تازه از دانستنیهای گیاهان و حیوانات همراه باشید :
جغدها گروه بزرگی از راسته جغد شکلان می باشند
جغد
جغد دارای صورتی مسطح و چشمانی درشت میباشد. جغد پرهای بسیار نرم و پر پشت دارد. پرواز جغدها بدون صدا انجام میشود. جغدها علیرغم باور برخی مردم که جغد را شوم می دانند بسیار زیبا و حتی مفید هستند. جغدها به دلیل فوایدی که دارند در بسیاری از ممالک دارای ارزش و اهمیت فراوان میباشند.
جغد چگونه موجودی است
جغدها به راسته بوفیان (Strigiformes) تعلق دارند. برای این راسته در فارسی نامهای زیادی پیشنهاد شده است مانند شب شکران، چون اغلب در شب شکار میکنند، جغد شکلان چون اغلب شبیه جغد هستند و جغدها گروه بزرگی از این راسته را تشکیل میدهند.
در بعضی نواحی حتی در ایران در زمان قدیم جغد را شوم میدانستند در صورتی که این پرندگان بسیار زیبا و حتی مفید هستند و چون از موشها تغذیه میکنند در بسیاری از ممالک دارای ارزش و اهمیت میباشند و در بعضی نقاط به جغد، پرنده نگهبان شب باغ ما می گویند.
ویژگی های جغدها
جغد پرندهای است با صورتی پهن، منقاری خمیده و چشمهایی درشت و پاهای بزرگ، در دو طرف سر جغد دو دسته پر شبیه گوش گربه قرار دارد که گوشپر نامیده میشوند. جغد نوکی کوچک و ظریف دارد. دور دهان جغد پرهای زبری هست که شبیه مو میباشد ولی مو نیست. پاهای جغد کوچک است و پنجههایش ضعیف و بیطاقت. پر و بال او صاف است و خیلی آرام پرواز میکند. نوک پرهای جغد به شکلی طراحی شده که در هنگام حمله به طعمه صدای پرها کم باشد.
جغدها گردن کوتاهی دارند. رنگ جغد معمولاً کرم قهوهای است. در نوک جغدها یک شکاف هست. سر آنها بزرگ است. جغد هوای تاریک را دوست دارد و شبها پرواز میکند. چشمان جغدها بزرگ است و به خاطر همین خوب هم شکار میکنند. پرواز آنها بیصداست و پاهای پوشیده از پر دارند. بیشتر جغدها روی درخت زندگی میکنند. نر و ماده جغدها همشکل هستند ولی مادهها بزرگترند.
غذای جغدها
جغدها معمولا طعمه خود را درسته میبلعند
نوع تغذیهی جغدها به محل زندگی جغدها و اندازهی آنها بستگی دارد. بعضی از جغدها، جانورانی مثل موش و موش صحرایی میخورند. جغدهای بزرگتر، خرگوش، سنجاب و سمور را هم شکار میکنند. برخی از جغدها از حشرات و پرندگان کوچک تغذیه میکنند. برخی هم با ماهیگیری شکم خود را پر میکنند. این دسته از جغدها توی آبهای کمعمق شیرجه میزنند و با چنگالهای تیزشان، ماهیها را به دام میاندازند.
آداب غذاخوردن جغدها
جغد معمولاً شکار خودش را به کمک منقار نیرومندش تکهتکه میکند و میخورد. اگر شکار کوچک باشد، جغد آن را درسته قورت میدهد و سپس استخوانها، پَرها و فَلْسهای طُعمه را که قابل هضم نیستند، با حالتی شبیه به سرفه بیرون میاندازد.
انتخاب لانه جغدها
جغدها لانه نمیسازند. آنها جایی را به عنوان لانه انتخاب و در همانجا زندگی میکنند. سوراخهای موجود در تنهی درختان، غارها، انبارهای قدیمی و خراب و لانههای زیرزمینی، از جاهایی است که این جغدها برای زندگی برمیگزینند. جغدهای ماده بین 3 تا 4 تخم میگذارند. نوزاد جغد 2 تا 3 ماه باید در لانه بماند تا بهقدر کافی بزرگ شود.
جنسهای بوفیان
جنس بوفها
جغد بوف صدای آزار دهنده ای دارد
این جنس جغدها دارای گونهها و زیر گونههای فراوان است و در اکثر نقاط دنیا به جز در استرالیا وجود دارد. از ویژگیهای این گروه از جغدها این است ک پرهای ناحیه گوش بزرگ شده و به این پرنده منظره شاخداری میدهد. معمولا این جغدها رنگ چشم نارنجی زیبایی دارند. گونه بوف بزرگ یکی از گونههای این جنس است. صدای این پرنده بسیار در نیمه شبها ناراحت کننده میباشد و در تمام شب در محل زندگی آنها شنیده میشود.
جنس جغد
نوع جغد یکی از کوچکترین انواع جغدها می باشد
این جنس دارای جثه کوچک و سبکی است و اثری از پرهای گوشی در جنس جغد دیده نمیشود. پیشانی جنس جغد کوتاه و جمجمه نسبتا مسطح میباشد. رنگ چشم آنها زرد روشن است. در جنس جغد نر و ماده یک رنگ و یک اندازه میباشند.
جنس جغد از جوندگان و بعضی پرندگان کوچک و حشرات تغذیه میکنند. سر این پرنده دارای حرکات جالبی میباشد و اصولا پرنده ناآرامی به نظر میرسد. این جغدها به آسانی اهلی میشوند. جنس نر و ماده این جغدها از جوجهها نگهداری میکنند اما معمولا جنس ماده روی تخمها میخوابد.
جنس مرغ حق
جغد نوع مرغ حق سرعت پرواز زیادی دارد
این نوع جغدها شامل تعداد زیادی جغدهای کوچک هستند و تنها جغدهای کوچکی هستند که دارای پرهای گوشی میباشند. دارای دو دوره پرریزی هستند. سر این جغدها نسبت به سایر اندامها بزرگ و نوک آنها کوچک است. نر و ماده این جغدها به هم شبیه هستند. این جغدها دارای صدای ناموزونی هستند که شبها شنیده میشود. این پرنده به سرعت یک خفاش پرواز میکند و پیش از غروب آفتاب تغذیه میکند و هنگام روز دیده نمیشود.
جنس ماهیبوف
جغد ماهیبوف بیشتر از ماهی و خرچنگ تغذیه می کند
این نوع جغدها نوکی قوی و بلند دارند. پنجههای آنها بزرگ و خمیده است. بالهای این جغدها نسبتا کوتاه و مدور میباشد. پر و بال بخش بالای بدن قهوهای متمایل به سرخ است که دارای رگههای طولی سیاه است. غذای این جغدها بطور عمده ماهی و خرچنگ است به علاوه از پرندگان و پستانداران کوچک نیز تغذیه میکنند.
جنس بوم
جغد بوم یکی از مفیدترین انواع جغدها در کشا ورزی است
اندازه جثه این جنس از جغدها متوسط میباشد. در تمام دنیا به جز استرالیا و نیوزیلند و اغلب نواحی جنوبی به جز هاوایی پراکنده میباشند. رنگ آمیزی پر و بال و خطوط و لکههای موجود در پرهای این جغد او را همرنگ شاخ و برگ درختان میسازد و در نتیجه مانع از دیده شدن جغد میشود. از نظر کشاورزی این نوع جغد یکی از مفیدترین پرندگان است.
غذای این جنس از جغدها در محیط طبیعی خودشان از جانوران موذی است. این پرنده خیلی به سختی از آشیانه خود خارج میشود حتی اگر محل آشیانه او را تغییر محل بدهند. این جغدها در اغلب ممالک وجود دارند. این پرنده از انواع پرندگان کوچک و سوسکها نیز تغذیه میکند. این نوع جغد هنگام روز روی شاخهای خود را پنهان میکند و شبها فعال است.
جنس کوف
جغد کوف اکثرا درختهای بلند و انبوه را برای زندگی انتخاب میکند
پرندگان این گروه جغدها عموما دارای قدی متوسط و یا بزرگ میباشند. چشمهای آنها بزرگ و عنبیه آنها سیاه رنگ است. این جغد در دهات، شهرها، باغها و پارکها دیده میشود. در روز این جغد در بین شاخ و برگ درختها باقی میماند و بدن خود را به تنه میچسباند و هم آهنگی رنگ و پر و بالش با محیط مانع از دیدن این نوع جغد میشود.
غذای این نوع جغد اغلب موشها و خرگوش میباشد ولی از پرندگان کوچک نیز تغذیه میکند. این جغد اکثر محلهایی را که دارای درختهای بلند و انبوه باشد برای زندگی انتخاب میکند. این جغدها مهاجرند و گاهی به انسان حمله میکنند و باعث ناراحتی انسان میشوند.
جنس بوف سفید
جغد بوف سفید در نواحی قطبی زندگی می کند
این جنس از جغدها از نظر بزرگی و جثه شبیه جنس بوف میباشد. چشمها نسبت به جثه پرنده کوچک است. انگشتان این جغدها بوسیله پوشش ستبری از پر پوشیده شده است بطوری که چنگالها مخفی است. رنگ عمومی بدن این نوع جغدها سفید است و در نقاط مختلف بدن کم و بیش لکهها و رگههای تیره رنگی وجود دارد. این جنس از جغدها دارای دو گونه است که در نواحی قطبی زندگی میکنند.
جغدها و باورهای انسان
در مورد جغدها باورها و خرافه های زیادی وجود دارد
در باورهای اجتماعی ایران زمین غالب دیدگاه ها در ارتباط با جغد منفی و آمیخته با خرافه است بدین سبب به محض دیدن جغد وی را با سنگ مورد هدف قرار داده و جغد را بدشگون می دانند. به عنوان مثال در نقاطی از گیلان شنیدن صدای جغد نشان از رسیدن خبری نامبارک و نامیمون دارد به همین علت با ایجاد صدا و راندن وی سعی بر دور کردن صدا از خانه دارند، گاها چوب نیم سوخته ای را به سمت جغد پرتاب می کنند و بلند می گویند (اتش از من،گوشت از قصاب).
اگر جغد رو به قبله پرواز کرد بلا دفع می شود اما در غیر این صورت صاحبخانه باید صدقه دهد و انفاق کند و ……..تا بلا رفع شود. در ارتباط با صدای جغد نیز این باور وجود دارد که اگر جغد گریه کند، خوش است و اگر جغد خنده کند بدیمن است.
گردآوری: بخش علمی
منابع:
1doost.com
daneshnameh.roshd.ir