نقد و بررسی فیلم دختر

خلاصه داستان:

احمد ( فرهاد اصلانی ) مردی با دیدگاه های سنتی است که در در پالایشگاه آبادان مشغول به کار است. ستاره ( ماهور الوند ) دخترِ احمد، به تازگی بدون اینکه از پدرش اجازه بگیرد به تهران رفته تا در جشن خداحافظی یکی از هم دانشگاهیانش شرکت کند. این تصمیم باعث خشم شده که باعث می شود او به تهران رفته و…

کارگردان :

رضا میرکریمی : متولد سال 1345 در زنجان می باشد و فارغ التحصیل رشته گرافیک از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. میرکریمی یکی از شناخته شده ترین کارگردانان پس از انقلاب ایران می باشد که بیشتر با آثار موفقی نظیر « خیلی دور ، خیلی نزدیک » ، « زیر نور ماه » ، « به همین سادگی » و « یه حبه قند » در سینما شناخته می شود.

درباره فیلم « دختر » :

جدیدترین ساخته رضا میرکریمی برخلاف آثاری که در چند سال اخیر از او به نمایش درآمده، دارای لوکیشن های بیشتری است و لانگ شات های فراوانی نیز دارد که باعث شده تصاویری بدیع و چشم نواز ثبت شود. استفاده از هلی شات و قاب بندی های زیبا، از « دختر » اثری ثبت کرده که حداقل در ظاهر زیباست و تصاویرش می تواند تماشاگر را به وجد بیاورد؛ هرچند که این تصاویر زیبا بی ارتباط با محتوای داستان هستند و اصولاً کارکردی هم در جریان فیلم ندارند.

اما برخلاف قاب بندی های زیبا، « دختر » در بخش فیلمنامه کاستی های فراوانی دارد که باعث طرد شدن مخاطب از خود می شود. داستان درباره پدری سخت گیر و مستبد است که قصد احاطه بر زندگی دخترش را دارد و ستاره از این وضعیت ناخرسند است. اولین مشکل فیلمنامه در این بخش است که پرداخت مناسبی نسبت به شخصیت ستاره انجام نمی دهد و تصویری کلیشه ای از او ترسیم می کند، تصویری از دختری که در کافی شاپ حضور دارد و دیالوگ های به شدت ضعیفی بر زبان جاری می سازد، در جریان ماشین سواری فریاد می زند، جیغ و هورا می کشد و هیچ ایده هوشمندانه دیگری درباره این شخصیت توسط فیلمساز به تماشاگر داده نمی شود. این پرتره پر ایراد باعث می شود تا مخاطب خیلی علاقه ای به همراهی با ستاره نداشته باشد.

فیلم سپس برای تشریح گذشته و حال درباره احمد، شخصیت عمه با بازی مریلا زارعی را وارد داستان می کند که تقابلش با احمد و گلایه هایش از بد رفتاری های احمد در قبال او، تماشاگر را به گذشته احمد آشنا می کند که رفتاری مستبدانه با خواهرش نیز در پیش گرفته بود. اما رابطه میان احمد و فرزانه هرگز باعث پیشبرد داستان نمی شود و صرفا به بگو مگوهایی با انتشار اطلاعات بی ارزش منجر شده که زمان فیلم را کِش داده اند.

دو پاره بودن داستان نیز باعث شده تا قصه گویی در « دختر » با کیفیت حداقلی مواجه شود و تماشاگر نتواند تمرکزی بر اتفاقات فیلم داشته باشد. فیلم در ابتدا مقدمه نسبتاً قانع کننده ای درباره رابطه ستاره و پدرش مطرح می کند و درست در شرایطی که تماشاگر انتظار دارد این داستان پرورش داده شده و به نقطه اوج برسد، ناگهان سر و کله عمه در داستان پیدا می شود و داستان حول محور این دو به جریان می افتد. متاسفانه در ادامه داستان نیز با اضافه شدن چند خرده داستان بی ارزش نظیر چک و شوهر خواهر و خانم همسایه و همچنین داستان سرایی احمد از دوران کودکی اش برای تماشاگر، این چند پارگی افزایش می یابد تا داستان نصفه و نیمه فیلم گنگ تر شود.

با اینحال بهترین بازیگر و شخصیت فیلم فرهاد اصلانی است که به خوبی توانسته با اتکا به توانایی های بازیگری اش، تندخویی و استبداد پدری را به تصویر بکشد و اینکار را نه با دیالوگ، بلکه با بازی بدن و سکوت های تلخش ارائه کرده است. اصلانی در میان انبوه نکات منفی فیلم، یک وزنه مثبت در بخش بازیگری فیلم است که چنانچه پرداخت بهتری می داشت، می شد که ارزش به مراتب بیشتری نیز داشته باشد. اما دیگر بازیگران فیلم توفیق چندانی بدست نمی آورند و مخصوصا ماهور الوند که حرکات دست عجیب و غریبش در صحنه ای که با پدرش مواجه شده، این نکته را تداعی می کند که وی هنوز نیاز به کسب تجربه در سینما دارد و شاید در این راه می بایست تجربیات بیشتری از طریق پدرش بدست بیاورد.

« دختر » فارغ از نماهای زیبا اما بی کارکردی که میرکریمی ثبت کرده، اثری نه چندان منسجم است که نمی تواند داستانش را پرورش دهد. فیلمنامه « دختر » سردرگم و آشفته است و قادر نیست ابتدا و انتهای مشخصی برای شخصیت هایی متصور شود تا مخاطب آنها را درک کرده و با آنان همراه شود. فیلم بطور عیان به کلیشه های شخصیت پردازی پایبند است و از این جهت مخاطب بروز سینما نمی تواند جز تعریف یک خطی از « استبداد پدر علیه دختر » همذات پنداری بیشتری با آدمهای فیلم داشته باشد.

منتقد : میثم کریمی    

نام فیلم : دختر

کارگردان : رضا میرکریمی

فیلمنامه : مهران کاشانی

تهیه کننده : رضا میرکریمی

مدیر فیلمبرداری: حمید خضوعی ابیانه

بازیگران :

فرهاد اصلانی

مریلا زارعی

ماهور الوند

شاهرخ فروتنیان