انیمیشن Inside Out، خوراکِ یونگ بازها!

 

ترجمه نام فیلم به فارسی قدری بدقلق است؛ مثلان «بیرونِ درون» یا «برون ریزی» یا «درون و بیرون». حالا هر کدام را دوست داشتید انتخاب کنید. اما ماجرا این است که سازندگان این انیمیشن درخشان می خواهند نشان بدهند که وقتی خیال پردازی می کنیم و وقتی عشق می ورزیم در بالاخانه ما چه فرایندهایی اتفاق می افتد. این است که در مدل فانتزی خودشان مغز را به یک اتاق هدایت و فرمان عظیم تبدیل کرده اند که دخترکی به نام «جوی» (شادی) فعال ترین عضو آن است و می کوشد علی رغم تمام پستی و بلندی های زندگی، وضعیت روانی را در حالتی عادی نگه دارد و مانع فروپاشی ارزش های ذهنی و پیوندهای عاطفی شود.

او به همراه دوستانش (اندوه، هراس، خشم و نفرت) هدایت مغز دختر نوجوانی به نام «رایلی» را بر عهده دارد که هر چند در ابتدا حال و روزش خوش است، اما به تدریح به خاطر مهاجرت به شهری غریب و به هم ریختن وضعیت مالی پدرش با ناامیدی و افسردگی دست به گریبان می شود و اوضاع بالاخانه اش به هم می ریزد.

«پیت داکتر» کارگردان این فیلم که انیمیشن درخشان «بالا» (Up) را هم در کارنامه خود دارد، ضمن ساختن یک فیلم بسیار مفرح و گرم، تمام مبانی و تئوری های مهم روانکاوی را نیز به شکلی ساده و سرگرم کننده در داستان خود گنجانده است.

فیلم در حقیقت نشان می دهد آسیب های روانی و عقده های ما از کجا نشأت می گیرند و چگونه در برخی برهه ها  کنترل شخصیت را به دست می گیرند و مانع بروز رفتارهای معقول و منطقی می شوند. البته آن هایی که به مطالعه آثار یونگ علاقه دارند احتمالا از فیمل لذت بیشتری می برند، چون تئوری اساسی فیلم که همان تبدیل انرژی روانی از حالتی به حالت دیگر است که کاملا یک ایده یونگی است. اگر هم کسی تا به حال سراغ مطالعه روانکاوی و روانشناسی نرفته، باز هم این فیلم کمک می کند تا کلیاتی مهم و ارزشمند را درباره ساز و کار روانی انسان بداند.

فیلم واقعا آدم را به فکر فرو می برد. کمتر کسی را می شناسم که این انیمیشن معرکه را دیده باشد و بعد دنبال این نگشته باشد که ساختار غالب روانی خودش را براساس شخصیت های اصلی داستان پیدا کند.

 

پیت داکتر حتی از نکات حاشیه ای و بانمک ذهن انسان هم گذر نکرده است: نشان می دهد هک کابوس ها چگونه ساخته می شوند، رویاها و فانتزی ها کجای مغز قرار می گیرند و کارکردشان چیست، چرا گاهی یک آهنگ مزخرف می رود روی مخمان و مدام در ذهنمان تکرار می شود، دوست های خیالی و شک و ترس از کجا سرچشمه می گیرند و کارشان چیست و… برای آن ها که می خواهند فیلمنامه بنویسند یا داستان نویس شوند، این فیلم به تنهایی یک کارگاه نویسندگی کامل و موثر است. کارگاهی که نشان می دهد تخیل تا چه اندازه می تواند پروازهای دور و درازی داشته باشد و در عین حال مناسبات خود با حقیقت زندگی را نیز حفظ کند. کارگاهی که در آن می توان آموخت چگونه می شود خشک ترین و علمی ترین سوژه ها را به داستان هایی مفرح و تاثیرگذار تبدیل کرد.

«بیرون درون» واقعا یکی از بهترین انیمیشن ها- و حتی فیلم های دو دهه اخیر- است. یک فیلم کامل و سالم که البته شاید پایانش قدری هالیوودی و امریکایی باشد، اما آن قدرها تو ذوق نمی زند. با خیال راحت بنشینید و 94 دقیقه کارتون ناب درجه یک تماشا کنید. اگر نسخه زبان اصلی دم دستتان بود دقت کنید به کار املی پولر و لویس بلک صداپیشگان دو شخصیت شادی و خشم که غوغا کرده اند. البته نسخه دوبله فارسی فیلم هم بدک نیست. قدری شلوغ و پلوغ است و یکی، دو تا خطای ترجمه ای هم دارد اما آن هم نسخه تمیزی است. بنابراین گویا بهانه ای برای ندیدن این فیلم باقی نمی ماند.

اگر امتیاز سایت ها برایتان مهم است هم باز خیالتان راحت که در تمام سایت های معتبر این فیلم نمره های بالایی گرفته و منتقدان کله گنده هم از آن تعریف کرده اند. اسکار بهترین انیمیشن سال را هم برده و 82 جایزه و 89 نامزدی جایزه را هم در چنته دارد.