اگر کودک من استفراغ می‌کند، چه کنم؟

استفراغ کردن معمولاً خطرناک نیست. اما در پاره‌ای مواقع می تواند نشانه یک مشکل جدی باشد. در اینجا به شما می‌گوییم چطور تشخیص دهید که کودک شما به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد و همچنین به شما خواهیم آموخت با استفراغی که به مراقبت پزشکی نیاز ندارد چگونه رفتار کنید.

فوراً با دکترش تماس بگیرید اگر:
•  کودک پیش دبستانی شما در نفس کشیدن مشکل دارد.

•  نشانه هایی را از خود نشان می‌دهد که مشخص می کند آب بدنش کم شده است، مثل چشمان گود افتاده، دست‌ها و پاهای سرد و لکه لکه، خواب آلودگی شدید، بهانه گیری یا منگ بودن و گیجی یا هذیان.

کودکتان را به بخش اورژانس ببرید اگر:
•  شکم درد شدیدی دارد. از کودکتان بخواهید مشخص کند کجای شکمش درد می کند. به طور مثال، دردی که در اطراف ناف متمرکز شده و سپس رو به پایین و به سمت راست شکم حرکت می‌کند می تواند نشانه آپاندیس باشد.

• در استفراغ او صفرا (ماده ای سبز رنگ) یا خونی که شبیه دانه‌های سیاه قهوه است، دیده شود. اگر استفراغ کودک حاوی صفرا یا خون باشد، احتمالاً پزشک می‌خواهد نمونه ای از آن را ببیند. بنابر این باید سعی کنید مقداری از استفراغ را در یک کیسه پلاستیکی نگهدارید، هر چند که این کار ناخوشایند است. صفرای سبز رنگ می‌تواند نشانه این باشد که روده‌ها مسدود شده‌اند، وضعیتی که به مراقبت فوری نیازمند است.

• شکم کودک ورم کرده و کشیده شده باشد. این وضعیت می‌تواند نشانه افزایش مایع یا گاز، انسداد روده ها، فتق یا سایر مشکلات گوارشی باشد. انسدادها نادر اما جدی هستند.

• اگر کودک پس از مصدومیت در ناحیه سر بیش از یک بار استفراغ کند، این حالت می‌تواند نشان دهنده ضربه مغزی باشد.

• گردن کودک سفت شده باشد. این وضعیت نشانه عمومی مننژیت است.

با پزشک کودکتان تماس بگیرید اگر:
• کودکتان بیشتر از24 ساعت استفراغ کند. برای بعضی از بیماری ها این مسآله کاملاً طبیعی است. اما جهت اطمینان با پزشک مشورت کنید.

• کودکتان شواهدی از کاهش یافتن آب بدن را از خود نشان دهد، نشانه هایی همچون کاهش ادرار، دهان و لب‌های خشک، گریه‌ی بدون اشک، رخوت و ادرار سیاه زرد رنگ.

• در استفراغ کودک خون وجود داشته باشد. وجود مقدار کمی خون در استفراغ معمولاً جای نگرانی نیست؛ چرا که فشار ناشی از استفراغ کردن می تواند پارگی های کوچکی را در رگهای موجود در جداره¬ی مری ایجاد کند. اگر کودک شما خون ناشی از بریدگی دهان یا خونریزی بینی را در 6 ساعت گذشته قورت داده باشد، استفراغ او ممکن است تا حدی به رنگ قرمز در بیاید. اما در صورتی که در استفراغ کودکتان همچنان خون وجود دارد یا میزان آن افزایش یابد، به پزشک مراجعه کنید. همان طور که در بالا ذکر شد، اگر خون موجود در استفراغ شبیه دانه های سیاه رنگ قهوه باشد، بی درنگ به بخش اورژانس مراجعه کنید.

• کودک در قسمت فوقانی راست شکم خود احساس درد کند و همچنین احساس خستگی کرده و یرقان نیز داشته باشد (زرد شدن پوست یا سفید شدن چشم ها)، این نشانه ها شاید بدین دلیل باشد که کودکتان به بیماری هپاتیت مبتلا شده است.

• کودک مرتباً در تماس با موقعیت ها و افراد خاص بالا بیاورد. به طور مثال، شاید به خاطر استرس باشد که کودک شما هر موقع به مهد کودک می‌رسد، استفراغ می‌کند.

با مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید اگر:
مضنون شدید که کودک پیش دبستانی تان چیزی سمی را قورت داده است. بلافاصله با خط مستقیم اورژانس یا مرکز کنترل سم تماس بگیرید. اگر متوجه شدید که کودکتان چه چیزی را قورت داده است، مثلاً یک بطری خالی دارو را پیدا کردید، آن را به متخصصین پزشکی بگویید و آنها دستورالعمل لازم را برای مراقبت از کودکتان به شما خواهند گفت.

قبلاً متخصصین به والدین توصیه می کردند که شربت داروی قی آور و یا کربن فعال شده (activated charcoal) را برای مواقع اضطراری دم دست داشته باشند. اما دیگر چنین توصیه‌ای نمی‌کنند. داروی قی آور درمانی مؤثر برای مسمومیت نیست و حتی دیگر در بیشتر بخشهای اورژانس نیز از آن استفاده نمی شود؛ زغال فعال شده نیز به عنوان درمان خانگی سالم یا مؤثر کودکان اثبات نشده است.

اگر در منزل خود داروی قی آور دارید، انجمن بیماریهای کودکان آمریکا (AAP) توصیه می کند که فوراً آن را به شکلی که خطر ناک نباشد دور بیندازید (هیچ وقت دارویی را در سطل زباله‌ای که کودک امکان دسترسی به آن را داشته باشد نیندازید).

چگونه می توانم مانع از کاهش آب بدن کودکم شوم؟
تقلیل آب بدن می تواند مشکلی جدی برای کودکان خردسال باشد و اگر کودک شما استفراغ می کند (یا تب دارد و یا مبتلا به اسهال است) مایعات با ارزشی را از دست می‌دهد.

کودکتان را هنگامی که هنوز به طور مکرر ( هر 5 یا 10 دقیقه یک بار) استفراغ می‌کند، به نوشیدن چیزی وادار نکنید. اما پس از آن که شکمش به مدت نیم ساعت یا در همین حدود آرام شد، به او جرعه هایی از مایعی زلال مثل آب یا سوپ آبکی بدهید (تا چند ساعت هر 10 دقیقه یک قاشق چای خوری ،5 سی سی) سپس اگر مشکل خاصی پیش نیامد، مقدار آن را به 2 قاشق چای خوری (10 سی سی) افزایش دهید. به آرامی این میزان را تا زمانی که استفراغ برطرف شود افزایش دهید.

استفاده از آب میوه گاهی اوقات ممکن است اوضاع را بدتر کند (به ویژه اگر که کودک به اسهال نیز مبتلا باشد). اما اگر آب میوه تنها مایعی است که کودکتان می نوشد، میزان آب میوه ای را که او به طور معمول در روز مصرف می کند افزایش ندهید، بلکه آن را نصف به نصف با آب رقیق کنید (بنابراین اگر کودک 3 یا 4 اونس آب میوه در روز می نوشد می توانید آن را به 6 یا 8 اونس مایع رقیق تبدیل کنید). از دادن مایعات گازدار به کودک بپرهیزید، چرا که این مایعات نه تنها حال او را بهبود نمی بخشد، بلکه برای دندان‌های او نیز مضر است.

چه وقت باید غذا دادن به کودکم را دوباره شروع کنم؟
هنگامی که کودکتان دیگر استفراغ نمی‌کند و اشتهایش را باز یافته است، می توانید بار دیگر غذاهای سالم به او بدهید. AAP پیشنهاد می‌کند کودکی که شکم درد داشته، پس از بهبودی رژیم غذایی طبیعی خود را هر چه سریعتر از سر بگیرد: به او کربوهیدرات های پیچیده (مثل نان، حبوبات و برنج). گوشت بدون چربی، ماست، میوه جات و سبزی جات بدهید. اما فعلاً از غذاهای پرچرب بپرهیزید.

این نوع رژیم غذایی با رژیم BRAT ( موز، برنج، سس سیب و نان برشته) که قبلاً پزشکان آن را تجویز می‌کردند متفاوت است. تحقیقات نشان می‌دهد که از سر گیری یک رژیم غذایی استاندارد می‌تواند به اندازه یک نصف روز زودتر سلامتی را به کودک بازگرداند. دلیل این امر این است که رژیم غذایی مناسب مواد مغذی مورد نیاز بدن برای مبارزه با بیماری را تامین می‌کند. اگر کودکتان برای چند روز نمی تواند به خوبی غذا بخورد، نگران نباشید. فقط سعی کنید آب بدن او را در حد مطلوب نگه دارید.

و اما در مورد مصرف شیر پس از استفراغ، پزشکان نظرات متفاوتی دارند. بهتر است که این موضوع را با پزشک کودکتان در میان بگذارید.

 داروهای پزشکی چطور؟
 داروهای ضد استفراغ را بدون نسخه پزشک به کودکتان ندهید، مگر آن که پزشک آن را تجویز کند.

هیچ وقت داروهای حاوی آسپرین را جهت تسکین درد به کودکتان ندهید. آسپرین می‌تواند کودک را در برابر سندروم ری آسیب پذیر کند.

آیا راه درمان خانگی که سالم و مطمئن باشد، وجود دارد؟
در صورتی که کودکتان میل داشته باشد می‌توانید دم کرده بابونه، نعناع یا زنجبیل به او بدهید.

چرا کودک استفراغ می‌کند؟
کودکان به دلایل مختلفی استفراغ می‌کنند. استفراغ کودک نگران کننده هست اما معمولاً جدی نیست (جهت نحوه تشخیص زمان مراجعه به پزشک، بخش اول این مقاله را ببینید). به هر حال، شما می‌خواهید دلیل استفراغ کودک را بفهمید چه برای اطمینان از سلامت حالش و چه برای این که بیشتر بتوانید به او کمک کنید. اگر کودک فقط یک بار استفراغ کند و دیگر ادامه پیدا نکند، احتمالا دلیل آن این است که بیشتر از ظرفیت خود غذا خورده است. اگر کودک همچنان به استفراغ کردن ادامه دهد، دلایل زیر را می توان در آن دخیل دانست:

بیماری عفونی ویروسی یا باکتریایی
آنفولانزای شکمی یا دیگر بیماری های روده مسبب استفراغ هستند. اگر ویروس یا باکتری، جداره معده یا روده های کودک را آلوده کنند او ممکن است علاوه بر استفراغ، اسهال، بی اشتهایی، شکم درد و تب نیز داشته باشد. استفراغ معمولاً در ظرف 12 یا 24 ساعت پایان می‌یابد.

سایر بیماری های عفونی
تراکم خلط یا عفونتهای تنفسی می تواند به استفراغ منجر شود، به خصوص اگر کودک سرفه بکند. گلو درد استرپتوکوکی، عفونت مجاری ادراری، و حتی بیماری عفونی گوش نیز گاهی اوقات موجب تهوع و استفراغ می شود. همچنین استفراغ ممکن است نشانه بیماری های خطرناکی همچون سینه پهلو، مننژیت، آپاندیس و در موارد نادر سندروم ری‌‌Reye’s syndrome باشد.

بیماری های حرکتی
برخی از کودکان به ضعف حرکتی مبتلا می شوند، به ویژه آن دسته از کودکانی که در صندلی عقب اتومبیل آن قدر فرو میروند که نمی توانند بیرون را ببینند. متخصصین بر این باور هستند که ضعف حرکتی زمانی رخ می دهد که بین آنچه کودک میبیند و آنچه که با اندامهای حساس به حرکت (همچون گوش داخلی و برخی از عصب ها) احساس میکند، ارتباطی برقرار نشود.

 مواد سمی
کودک شما ممکن است به این دلیل استفراغ کند که ماده‌ای سمی مثل مواد مخدر، گیاه، دارو، یا مواد شیمیایی را قورت داده باشد. همچنین او ممکن است در اثر مصرف آب یا غذای آلوده به مسمویت غذایی مبتلا شده باشد. کودک ممکن است به جای استفراغ اسهال داشته یا هر دو را با هم داشته باشد.

آیا برای جلوگیری از استفراغ  می‌توان کاری کرد؟
بله، چند راه هست که ارزش امتحان کردن دارد:
• اگر کودک در نتیجه بیماری عفونی تنفسی خلط زیادی دارد، می توانید او را به تمیز کردن بینی اش تشویق کنید. صبور باشید چرا که مدتی طول می کشد تا کودک در این کار خبره شود!

• به منظور به حداقل رساندن ضعف حرکتی، در طول سفر چندین بار توقف کنید تا کودکتان بتواند هوای تازه تنفس و معده‌اش را سبک کند. قبل از سفر به کودک ساندویچ کوچکی بدهید تا معده اش خالی نباشد (این کار می تواند در جلوگیری از استفراغ موثر واقع شود). همچنین مقدار زیادی مایعات به او بدهید تا آب بدنش تامین شود؛ در غیر این صورت کودک ممکن است دچار سردرد شده یا سرگیجه و یا ضعف داشته باشد که این وضعیت حال او را بدتر می کند.

می توانید به کودکتان داروهای خاصی را برای ضعف حرکتی بدهید. اما بهتر است قبل از رفتن به سفر ببیند چه تاثیری بر روی او خواهند گذاشت. این داروها ممکن است موجب خواب آلودگی یا خشک شدن دهان و بینی شوند. اما بعضی اوقات نیز تاثیری برعکس گذاشته و کج خلقی و بیش فعالی کودک را در پی خواهد داشت. اگر می‌خواهید یکی از این داروها را امتحان کنید، با پزشک کودک خود مشورت کنید. داروهای مخصوص بیماریهای حرکتی برای کودکان زیر 12 سال تجویز نمی شود. بنابراین حتی نصف‌شده‌ی قرص را به تصور این که دوز کمتری دارد به او ندهید.

منبع:ninisite.com