اعتیاد به کار؛ بلایی که عمرمان را می‌گیرد

ماهنامه معیشت – مژگان اسکندر: خانم الف به برنامه کاری این هفته که توی تقویم روی میز کارش نوشته، نگاه می کنه و به صدایی که از پشت تلفن می آد گوش می ده. اما فکرش پیش امتحانیه که باید تا 3 ساعت دیگه برگزار کنه و هنوز سوالات رو هم طرح نکرده. وسط سوالات امتحان که توی سرش داره طرح می کنه یادش می آد که ای وای! پتویی که داده خشکشویی از ماه پیش توی خشکشویی مونده. یه تکونی به خودش می ده. کمرش درد گرفته و این یادش می آره که چند هفته ست یه ورزش درست و حسابی انجام نداده.

همین طور که توی مغزش دنبال یه وقت خالی واسه ورزش کردنه، یه دسته ورق می آد توی ذهنش که روش یه سری اعداد و محاسبات مربوط به پروژه ست، کاش می تونست یه وقتی خالی کنه و دوستاش رو دعوت کنه خونه، اما… صدای پشت تلفن می گه خانم دکتر به عرایض بنده گوش می دین؟ خانم الف به خودش می آد و می گه بله بله! کاملا حواسم به شماست. صدا می گه: عرض می کردم… بعد از چند دقیقه تلفن رو قطع می کنه و روی تقویم یادداشت می کنه روز پنجشنبه عصر ساعت 18 جلسه با گروه….

خیلی از ما آدم هایی را اطراف خود می شناسیم که تمام روز و حتی شب وقتی خواب اند، درگیر کارند. کسانی که به سرعت میز شام خانوادگی را ترک می کنند تا به یک تلفن کاری جواب دهند، کسانی که قدرت نه گفتن به کارهایی را که به آن ها پیشنهاد می شود- حتی با وجود اطمینان از نداشتن وقت کافی برای انجام کار پیشنهادشده- ندارند. کسانی که لزوما با این که همیشه هم درحال انجام کارند، اشخاص ثروتمندی نیستند؛ اما به نظر می رسد که دست های آن ها به میز کار قفل شده است، افرادی بدون آرامش و تقریبا همیشه مشوش.

 

عوارض اعتیاد به کار

عوارض اعتیاد به کار به صورت کلی در دو دسته است:

• عوارض با نشانه های فیزیولوژیک مانند سردرد و خستگی و سوءهاضمه و تیک های عصبی؛

• عوارض روانی و رفتاری مانند زود از کوره دررفتن، بی خوابی، بیش فعالی، فراموشکاری و خستگی.

سوال اصلی این است: از کجا می توان تشخیص داد که فرد دچار اعتیاد به کار شده است؟ براساس تحقیقی که در دانشگاه برگن انجام شد، برای اعتیاد به کار هفت نشانه اصلی وجود دارد که عبارت است از:

• به این فکر می کنید که چطور می توانید وقت برای خودتان خالی کنید که بیشتر به کار بپردازید.

• بیشتر از آنچه که باید وقت برای کار کردن می گذارید.

• به این منظور کار می کنید که احساس گناه، اضطراب، ناچاری و افسردگی تان کم شود.

• سایرین در محیط کار به شما گفته اند که کار را کنار بگذارید، اما شما گوش نمی کنید و همچنان به کار خودتان ادامه می دهید.

• اگر شما را از کار کردن منع کنند، دچار استرس می شوید.

• عادات، تفریحات و تمرینات خودتان را به  دلیل کار کنار گذاشته اید و کار اولویت شماست.

• به اندازه ای زیاد کار می کنید که این وضعیت می تواند سلامتی تان را به مخاطره بیندازد.

در صورتی که فرد از هفت نشانه پنج نشانه را داشته باشد، یعنی معتاد به کار است و نیاز دارد تا به سرعت به درمان خود بپردازد.

 

داروی اعتیاد به کار

• خودتان را در اولویت قرار بدهید: بدون خواب، خوراک و تحرک مناسب، سلامتی شما به خطر خواهد افتاد. پس برای خودتان برنامه ریزی کنید و برای وعده های منظم غذایی، خواب منظم و ورزش جایگاه مهمی قائل شوید. به این فکر کنید سلامتی نعمتی است که در صورت از دست رفتن جبران پذیر نیست.

• برای گوشی همراه، لپ تاپ و دیگر وسایل ارتباطی تان مرز بگذارید. همکارانتان را توجیه کنید که بعد از ساعت کاری نمی توانید پاسخگوی تماس های کاری باشید.

• دست از چندکاره بودن بردارید: آیا شما هم از کسانی هستید که چون نمی توانند یک لحظه بیکار باشند، خودشان را با صد جور کار باربط و بی ربط مشغول می کنند؟ کار مهمی که می توانید بکنید آن است که کارهای را اولویت بندی کنید و فقط روی چند کار انگشت شمار تمرکز کنید؛ برای مثال وقتی با همسرتان شام می خورید، فقط شام بخورید.

• موفقیت را دوباره برای خودتان تعریف کنید: موفقیت از نظر شما چگونه است؟ آیا فکر می کنید که اگر در کارتان نمره بیست نگیرید، آدم موفقی به حساب نخواهید آمد؟ اگر این طور است، پس شما یک فرد کمال گرایید و باید آن کاخی را که از موفقیت ساخته اید بکوبید و از نو بسازید.

حالا بیایید با هم به داستان ابتدایی برگردیم. آیا خانم الف معتاد به کار است؟ چند نفر اطراف خودتان را می شناسید که اعتیاد به کار دارند؟ آیا خودتان در این دسته جای دارید؟ اگر جواب شما به سوال آخر مثبت است دوباره به زندگی، سلامتی، خانواده و شغل خود فکر کنید.