چاقی یکی از مسائلی است که امروزه گریبان گیر بسیاری از افراد شده است. دلایل بسیار زیادی عامل بروز چاقی در افراد می شود. اما چند علت وجود دارد که اصلی ترین عوامل افزایش وزن به شمار می آید.
در این مطلب به چهار مورد از آنها اشاره خواهیم کرد.
اضافه وزن و چاقی عامل مهم خطرساز و تهدیدکننده بیماری های غیرواگیر از جمله بیماری های قلبی عروقی (سکته قلبی و مغزی)، دیابت نوع ۲ و برخی سرطان ها هستند.
وزن بدن زمانی افزایش می یابد که مقدار انرژی که از خوردن غذا به دست می آید از مقدار انرژی که با فعالیت روزمره سوزانده و مصرف می شود، بیشتر باشد. اگر مقدار افزایش وزن در حدی باشد که مقدار نمایه توده بدنی بین ۲۹.۹ ۲۵ کیلوگرم بر مترمربع باشد اضافه وزن و اگر ۳۰ و بالاتر باشد چاقی محسوب می شود.
علل بروز چاقی کدامند؟
مصرف غذاهای پرانرژی مانند مواد قندی و چربی ها و پرخوری و بی علاقگی به میوه ها و سبزی ها و کم تحرکی از علل مهم چاقی محسوب می شوند. همچنین افرادی که با افزایش سن، کم تحرک هستند و بیشتر می خوابند و بالطبع نیاز به انرژی کمتری دارند، اما دریافت انرژی یعنی مواد غذایی را که مصرف می کنند به مقدار لازم کاهش نمی دهند نیز در معرض خطر چاقی قرار دارند. بیماری هایی که سبب کاهش فعالیت می شوند مانند بیماری های استخوانی و مفصلی مانند آرتروز، اختلال در فعالیت برخی از غدد داخلی بدن مانند کم کاری غده تیروئید و زمینه ارثی چاقی از دیگر عوامل موثر در بروز چاقی هستند.
وزن اضافی چه اشکالی دارد و چاقی چه عوارضی دارد؟
هر چه وزن بیشتر باشد قلب مجبور است سخت تر کار کند. چاقی سبب بروز بسیاری از بیماری ها می شود. بیماری های قلبی و عروقی (مانند سکته قلبی، سکته مغزی و فشار خون بالا)، عوارض ریوی، دیابت، بیماری کبد و مجاری صفراوی مانند سنگ کیسه صفرا و مجاری صفراوی، سیروز کبدی، نقرس، آرتروز و درد مفاصل، برخی سرطان ها مانند سرطان رحم، فتق و ایجاد واریس از جمله این بیماری ها هستند. اما باید دانست که اگر بتوان وزن را کم کرد و به وزن مناسب رسید می توان از بروز تمام این مشکلات تا حد زیادی جلوگیری کرد.
پایین آوردن وزن تا رسیدن به حد مطلوب باید تدریجی و مداوم باشد و این بسیار بهتر و سالم تر از کم کردن سریع وزن است. بهترین راه برای این کار، افزایش فعالیت بدنی، اصلاح رژیم و عادت های غذایی و کاهش مصرف انرژی است.به این ترتیب باید مصرف غذاهای پرانرژی مانند غذاهای چرب و شیرین را کاهش داد.
توصیه های بهداشتی برای جلوگیری از چاقی
رعایت برنامه غذایی و تغذیه صحیح سبب می شود که ضمن تامین نیازمندی های اصلی مواد مغذی از زیاده روی در مصرف غذا خودداری کرده و سلامتی را تضمین کنید. بنابراید لازم است:
* مصرف غذاهای چرب یعنی مصرف لبنیات پرچرب، روغن، کره، گوشت قرمز پرچرب، کله و پاچه، سیرابی و شیردان، جگر، مغز، قلوه، دل، سس سالاد و پوست مرغ و … را به حداقل رساند.
* غذاها را بیشتر به صورت آب پز، بخارپز یا کباب شده تهیه کنید.
* از مواد غذایی فیبردار مانند سبزیجات مختلف، میوه ها، نان سبوس دار، حبوبات (لوبیا، عدس، نخود، ماش، لپه، باقلا) و غلات (برنج، گندم سبوس دار و جو با پوست) بیشتر مصرف کنید.
* بهتر است تخم مرغ به ویژه زرده آن را حداکثر هفته ای دو عدد مصرف کنید.
* بهتر است برای پخت و پز از روغن مایع استفاده کنید.
* مصرف غذاهای پرانرژی نشاسته دار و دارای قند زیاد مانند انواع ماکارونی، سیب زمینی، نان و برنج بویژه مصرف قند و شکر، قند خالص، نوشابه های شیرین، شیرینی ها و شکلات را به حداقل برسانید.
* از مصرف غذاهای آماده پرانرژی (غذاهای فوری یا میان وعده) مانند چیپس، پیراشکی، سمبوسه، سوسیس و کالباس تا حدامکان پرهیز کنید.
* وعده های غذا خوردن را افزایش دهید اما میزان غذای مصرف شده در هر وعده را کم کنید. نوع غذا بسیار مهم تر از مقدار آن است. در ساعات منظم غذا بخورید.
ورزش، سمت دیگر ترازوی تعادل وزن
* سمت دیگر ترازوی تعادل وزن، ورزش است. قرار دادن ورزش در برنامه زندگی روزمره همچون خواب و غذا امری ضروری است. بهترین، آسان ترین و مناسب ترین ورزش پیاده روی است که با سرعت متوسط (حدی که در حین فعالیت قادر به صحبت باشید) انجام شود.
* اگر بالای ۴۰ سال سن دارید، حتی اگر بیماری خاصی ندارید قبل از شروع ورزش یا افزایش فعالیت بدنی با پزشک مشورت کنید. علاوه بر آن باید توجه داشت افراد مسن، بیماران قلبی، افراد مبتلا به بیماری های مفصلی و مبتلایان به آسم باید قبل از اقدام به ورزش مورد معاینه پزشک قرار گیرند.
* اگر تنها فعالیت بدنی افزایش یابد در حد محدودی باعث کاهش وزن می شود، بنابراین باید حتما با مصرف کمتر مواد غذایی همراه باشد.
* توصیه می شود حداقل هفته ای سه مرتبه و ترجیحا هر روز و هر مرتبه به مدت نیم ساعت تمرینات ورزشی با شدت متوسط انجام دهید. می توانید این مدت را به مدت های کوتاه تر حداقل ۱۰ یا ۱۵ دقیقه ای تقسیم کنید و در روز ۲ یا ۳ مرتبه ورزش کنید.
* در کارهای روزمره، فعالیت خود را افزایش دهید. چاقی تنها یک مشکل زیبایی نیست و همانطور که بارها گفته شده وزن اضافی سلامت شما را با خطر مواجه می کند. بنابراین زمانی که به وزن مناسب رسیدید برای نگهداری آن باید به ورزش و خوردن غذای متعادل و مناسب ادامه دهید.
منبع : hidoctor.ir
