تاریخچه شیرجه
مورخان بر این باورند که تاریخ مسابقات شیرجه به کشور یونان باستان باز می گردد ولی تنها اطّلاعاتی که در این باره وجود دارد مربوط به نقوش مقبره ای در شهر ناپل در کشور ایتالیا می باشد که قدمت آن به 2500 سال می رسد . در روی سقف این مقبره تصویر مردی مشاهده می شود که در حال شیرجه زدن از روی سکوی مرتفعی می باشد که احتمالا باید صخره یا پرتگاهی بوده باشد. پیشگامان ورزش شیرجه افرادی بودند که با پرش از روی صخره ها و پرتگاه ها به درون آب های دریای آکاپولکو به شهرت رسیدند.
بعد ها در قرن 17 هنگامی که ژیمناست های آلمانی و سوئدی برای ایمنی بیشتر حرکات نمایشی خود را در ساحل دریا انجام می دادند و عده ی کثیری را برای تماشا به ساحل دریا می کشاندند ، آهسته آهسته این رشته ی ورزشی تکمیل شد. نهایتا تمرینات ژیمناستیک آنان به یک رشته ی ورزشی تبدیل شد که به آن شیرجه ی آزاد گفته می شود.
واژه ای که حتی پس از ورود این رشته به مسابقات المپیک سنت لویس آمریکا در سال1904 به صورت شیرجه و شنا در زیر آب همچنان به آن اطلاق گردید. در انگلستان و در قرن 17 ابتدا مسابقات شیرجه ی ساده در برکه ها و رودخانه ها و بندر ها و از روی رود خانه ها ، پل ها و صخره ها انجام می شد در سال 1889 مسابقات شیرجه ی ساده برای اولین بار در اسکاتلند برگزار شد که ارتفاع سکوی شیرجه دو متر بود در سال 1895 جامعه غریق انگلستان اولین مسابقات شیرجه ی ساده را در لندن ترتیب داد که ارتفاع سکوی پرش در این مسابقات 5 و 10 متربود و در سال 1908 شیرجه به عنوان یک ورزش حرفه ای وارد المپیک شد و دارای زیبایی و فرم و حرکات و امتیاز بندی شد.
بعد از المپیک 1924 پاریس مسابقات شیرجه به صورت مدرن برگزار گردید. در سال 1929سیستم تقسیم بندی شیرجه ها با توجه به حالت شروع از روی سکو یا تخته ، حالت رو به آب یا پشت به آب و یا مسیر چرخش در هوا به طرف جلو یا عقب و چرخش های حول محور عرضی یا طولی به شش گروه یا خانواده تقسیم شدند.
در ابتدا شیرجه ها به ترتیب شماره از 1 تا 56 شماره گذاری شده بودند . این روش تا زمان المپیک1956 ملبورن که نحوه ی شماره گذاری به صورت فعلی برای شیرجه ها ایجاد شد، ادامه داشت. کشور بریتانیا که جزء کشور هایی است که مدت 78 سال پیشگام شیر جه ی انفرادی بوده است می تواند هم چنان به عنوان معرفی کننده ی رشته ی شیرجه ی جدید از سایر کشورها پیشی گیرد.
تا سال 1996 آتلانتا ، شیرجه از تخته ی فنری 3 متر و سکوی 10 متر همچنان اجرا می شد.
با این تفاوت که مدل جدید یک تیم دو نفره ، همزمان و در یک ارتفاع از تخته 3متر یا سکوی 10متر به صورت همزمان شیرجه می روند و هماهنگی و نظم حرکا ت آنها توسط داوران سنجیده می شود. این رشته از شیرجه به نام شیرجه های هماهنگ نامیده می شود.
ورزشکاران رشته شیرجه چه از ارتفاع بلند شیرجه روند و چه از ارتفاع کوتاه جزء شجاع تر ین و هنرمندترین ورزشکاران به حساب می آیند. آنها برای اجرای این حرکت به هماهنگی زیاد عصب و عضله نیاز دارند چرا که جهش آنان از سکوی 10متری انرژی کافی برای رسیدن به سرعت 55 مایل در ساعت را در لحظه ی برخورد با سطح آب فراهم می کند.
سرعتی که اگر در هنگام برخورد با آب، فرد دچار اشتباه شود و یا کاملا” عمود نباشد با خطر بسیار جدی رو برو خواهد بود.
بطور مثال در مسابقات 1988 المپیک سئول مشاهده گردید که گرگ لگانیس قهرمان آمریکایی و ستاره ی مسابقات در حین اجرای حرکات 5/2 فرنگی از تخته ی 3متر به تخته برخورد نمود و آب استخر را خونی کرد. خوشبختانه جراحت وی با چند بخیه بهبود یافت و وی به مسابقات ادامه داد و قهرمان این مسابقات شد.
مثال دیگر آن که دیمتری سائوتین قهرمان روسی در المپیک گذشته و مسابقات جهانی در المپیک 2004آتن در مسابقات شیرجه هماهنگ از تخته 3متر با تخته برخورد کرد و باعث شد تیم روسیه از مقام اول به مقام یکی مانده به آخر تغییر مکان دهد که باعث حیرت همگان در این رشته شد.
بزرگترین خطری که افراد را در زمان شیرجه رفتن تهدید می کند این است که از ناحیه ی سر با کف استخر یا اشیاء زیر آب در محل هایی که شناخته شده نمی باشند، برخورد نماید.
آسیب دیدگی در شیرجه
ممکن است این خطرات در هنگام شیرجه رفتن پیش آید :
1 – ورود بد به آب
2 – برخورد به تخته یا سکوی پرش
3- فشار وارده به گوش
4- برخورد به کف استخر با عمق کم آب و یا اشیاء زیر آب
1-ورود بد به آب : معمولاً آسیب هایی که در اثر برخورد ناشیانه با آب پیش می آید جدی و خطرناک نیست و ممکن است چند لحظه سوزش در بدن ایجاد شود ولی در مدت کوتاهی بر طرف می شود . اگر پاها هنگام ورود به آب بیش از حد برگردد و یا زودتر از زمان لازم شیرجه رو بدنش به طرف بالا قوس دهد یعنی قبل از این که بدنش کاملاٌ در آب فرو رود به سطح آب بیاید ممکن است ضربه ی شدیدی به مهره ی کمرش وارد شود.
2-برخورد به تخته یا سکوی پرش : به طور کلی صدماتی که در اثر برخورد تخته یا سکوی پرش پیش می آید، به ناحیه ی سر محدود می شود و این مسئله اغلب شامل شیرجه های گروه مهتاب (تو) و فرنگی می باشد که به علت خطای جدا شدن از سکو یا تخته پرش ، پیش می آید و گاهی بسیار جدی می باشد اما به ندرت اتفاق می افتد. در هر حال جراحات وارده بر سر را باید جدی گرفت و در صدد معالجه پزشکی بر آمد.
3-فشار وارده بر گوش ها : افرادی که به زکام یا نا راحتیهای گوش یا سرماخوردگی مبتلا هستند نباید به عمق سه متری آب بروند چون ممکن است که گوش داخلی دچار عفونت شده یا پرده صماخ گوش پاره شود فشار آب همراه با عمق آب افزایش می یابد به طوری که سرعت افزایش آن برای هر فوت (3% متر) حرکت به طرف پایین می باشد .
4- برخورد به کف استخر با عمق کم آب و یا اشیاء زیر آب : بزرگترین خطری که افراد را در زمان شیرجه رفتن تهدید می کند این است که از ناحیه سر با کف استخر یا اشیاء زیر آب در محل هایی که شناخته شده نمی باشند برخورد نماید. این مسئله در بسیاری موارد موجب فلج نسبی به علت آسیب دیدگی نخاع و در موارد شدید منجر به مرگ خواهد شد. البته چنین اتفاقی به ندرت برای شیرجه روندگان مسابقات پیش می آید زیرا عمق آب با قوانین و مقررات رسمی مطابقت دارد.
ارتفاع قد و وزن شیرجه رونده و زاویه ی شیرجه نسبت به سطح آب
ارتفاع قد شیرجه رونده :
برای جلوگیری از صدمات نباید هیچ گونه شیرجه ای به طور عمودی (حتی در مورد لبه ی استخری) در استخرهایی اجرا گردد که عمق آن کمتر از قد شیرجه رو در حالت کشیده (یعنی زمانی که بازوها در بالای سر قرار گرفته است) باشد. زمانی که بدن به طرف کف استخر حرکت می کند و در آب غوطه ور می شود، با نیروی پرتاب آب به طرف سطح مواجه می شود و به نیروی حرکتی زیادی برای رفتن بیشتر به عمق آب نیازمند خواهد بود.
-فاصله افت :
اگر ارتفاع مشخص و معینی را در نظر بگیریم، همه ی شیرجه روندگان بدون توجه به وزن بدنشان با یک سرعت وارد آب خواهند شد. شتاب زمان ورود به آب فقط به فاصله ی افت بستگی دارد. از آنجا که نیروی حرکتی فرآیند حجم و شتاب بدن در زمان ورود به آب است شیرجه رفتن از ارتفاع زیاد نیز شتاب لحظه ی ورود به آب را افزایش داده و آب برای خنثی نمودن نیروی حرکتی زیاد به عمق بیشتری نیازمند خواهد بود.
زاویه ی ورود و عمق آب :
زمانی که از لبه ی استخر یا سکو های پرش کم ارتفاع به درون آب شیرجه زده می شود می توان از هر زاویه ای از زاویه نزدیک به خط عمود گرفته تا زاویه نزدیک به خط افق وارد آب شد. وظیفه شیرجه رونده این است که قبل از هر اقدامی در جهت شیرجه رفتن به درون آب عمق آب را بررسی کند. پرش به طور عمودی با پا به درون آب سریعترین روش رسیدن به کف استخر است و این کار بهترین امتحان برای سنجش عمق آب می باشد. اگر عمق آب کم بود و امکان ورود عمودی به آب وجود نداشته باشد باید زاویه ورود به آب را متناسب به عمق آب تغییر داد.
اگر شیرجه روندهای با زاویه ی 60درجه نسبت به عمق آب شیرجه برود عمق آب باید 5 فوت – 7 اینچ ( 1/70 متر) باشد و اگر با زاویه ی 30درجه وارد آب شود به عمق 4 فوت ( 1/20متر) نیاز می باشد و اگر با زاویه 15درجه شیرجه برود عمق 2فوت (0/61متر) کفایت می کند .
منبع: rasekhoon.net
