دین مقدس اسلام، همواره پیروان خود را به نرم خویی و ملایمت در رفتار با دیگران دعوت می کند و آنان را از درشتی و تندخویی باز می دارد. حسن خلق و گشاده رویی از بارزترین صفاتی است که در معاشرت های اجتماعی باعث نفوذ محبت شده و در تأثیر سخن اثری شگفت انگیز دارد.
به همین جهت خدای مهربان، پیامبران و سفیران خود را انسان هایی عطوف و نرمخو قرار داد تا بهتر بتوانند در مردم اثر گذارند و آنان را به سوی خود جذب نمایند. این مردان بزرگ برای تحقّق بخشیدن به اهداف الهی خود، با برخورداری از حسن خلق و شرح صدر، چنان با ملایمت و گشاده رویی با مردم رو به رو می شدند که نه تنها هر انسان حقیقت جویی را به آسانی شیفته خود می ساختند و او را از زلال هدایت سیراب می کردند، بلکه گاهی دشمنان را نیز شرمنده و منقلب می کردند.
مصداق کامل این فضیلت، وجود مقدّس رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ است. قرآن کریم، این مزیّت گران بهای اخلاقی را عنایتی بزرگ از سوی ذات مقدس خداوند دانسته، می فرماید:
«فَبِما رَحْمَهٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ‌لَو کُنْتَ فَظّاً غَلیظَ الْقَلْبِ لانْفَضوُا مِنْ حَولِکَ»(آل عمران؛159) در پرتو رحمت و لطف خدا با آنان مهربان و نرمخو شده ای و اگر خشن و سنگدل بودی، از گردت پراکنده می شدند.
مکمل ایمان و تقویت کننده روح مومن
در روایتی از امام باقر علیه السلام نقل شده است: «إنَّ أکمَلَ المُومنینَ إیماناً أحْسَنَهُم خُلْقاً؛ [1] کامل ترین مومنین از جهت ایمان نیکوترین آنان از نظر اخلاق است».
بیشترین امتیازی که امت من به سبب داشتن آن به بهشت می رود، تقوای الهی و خوش خلقی است
آثار دنیایی حسن خلق
1.پیوندهای دوستی را محکم و پایدار می کند.
نوعاً کسانی که در زندگی افرادی خوش رو و خوش اخلاق هستند مورد استقبال و پذیرش دیگران قرار می گیرند چرا که مردم از هم نشینی و همراهی با این دسته از افراد احساس آرامش و لذت به دست می آورند و از این ارتباط ابراز رضایت و خشنودی می‌کنند. در روایتی از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) نقل شده است که می‌فرمایند: «حُسْنُ الْخُلْقِ یُثَبِّتُ الْمَوَدَّه؛ [2] خوش رویی دوستی را پایدار می کند».
2. موجب آبادی سرزمین ها و طول عمر می گردد.
امام صادق علیه السلام در این باره می‌فرماید: «اِنَّ الْبِرَّ وَ حُسْنَ الْخُلْقِ یَعْمُرانِ الدَّیارَ وَ یَزیدانِ فِی الْاَعْمار؛ [3] به درستی که نیکوکاری و خوش خلقی، سرزمین ها را آباد می کند و بر عمرها می افزاید».
3. روزی را زیاد می کند.
امام علی علیه السلام می فرماید: «فی سِعَهِ الْاَخلاقِ کُنُوزُ الْاَرزاقِ؛ [4] گنجینه های روزی در نرم خویی و گشاده رویی است».
4. موقعیت اجتماعی انسان را بهبود می بخشد.
در روایتی دیگر از امام علی(علیه السلام) نقل شده است: «کَمْ مِنْ وَضیعٍ رَفَعَهُ حُسْنُ خُلْقِهِ؛ [5] چه بسیار فرد بی مقداری که خوشرویی اش او را برتری بخشیده است».
نوعاً کسانی که در زندگی افرادی خوش رو و خوش اخلاق هستند مورد استقبال و پذیرش دیگران قرار می گیرند چرا که مردم از هم نشینی و همراهی با این دسته از افراد احساس آرامش و لذت به دست می آورند و از این ارتباط ابراز رضایت و خشنودی می‌کنند. در روایتی از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) نقل شده است که می‌فرمایند: «حُسْنُ الْخُلْقِ یُثَبِّتُ الْمَوَدَّه؛خوش رویی دوستی را پایدار می کند»
5. مشکلات و ناهمواری های زندگی را هموار می سازد.
همان امام فرمود: «مَنْ حَسُنَ خُلْقُهُ سَهُلَتْ لَهُ طُرُقُهُ؛ [6] هرکس خلقش نیکو شد، راه های زندگی برایش هموار می گردد».
آثار اخروی حسن خلق
1.حساب را آسان می کند.
امام علی علیه السلام می فرماید: «حَسَّنْ خُلْقَکَ یُخَفِّفِ اللهُ حِسابَکَ؛ [7] اخلاقت را نیکو کن تا خداوند حسابت را آسان کند».
2. آمرزش گناهان.
امام صادق علیه السلام فرمود: «اِنَّ الْخُلْقَ الْحَسَنَ یُمیثُ الْخَطیئَهَ کَما تُمیثُ الشَّمْسُ الْجَلیدَ؛ [8] به درستی که اخلاق نیکو لغزش ها را ذوب می کند همان گونه که آفتاب یخ را».
3. مجوز ورود در بهشت.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «اَکْثَرُ ما تَلْجُ بِهِ اُمَّتیَ الْجَنَّهَ تُقْوی اللهِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ؛ [9] بیشترین امتیازی که امت من به سبب داشتن آن به بهشت می رود، تقوای الهی و خوش خلقی است».
پی نوشت ها:
[1]. کلینی،الکافى:ج2 ص99ح 1.
[2]. تحف العقول ؛ النص ؛ ص45.
[3]. بحار الأنوار (ط – بیروت) ؛ ج68 ؛ ص395.
[4]. الکافی (ط – الإسلامیه)، ج8، ص 23.
[5]. تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ؛ ص255ح538.
[6]. همان،ص255، ح5389.
[7]. الأمالی( للصدوق)، النص، ص، 210ح9.
[8].الکافی (ط – الإسلامیه) ؛ ج2 ؛ ص100،ح7
[9]. همان،ح6.
منبع : tebyan.net
