تا زمانی که افراد معاینه‌های منظم دندانپزشکی دارند کمتر با مشکلات و عوارض ناگهانی دهان و دندان مواجه میشوند، اما در صورت عدم استمرار معاینه‌های منظم، باید مهم‌ترین علائم تهدیدکننده سلامت دهان و دندان را بشناسند.
دکتر ادموند پیترز، استاد دانشگاه آلبرتای کانادا، در این باره می‌گوید: «زمانی که دندان‌ها را مسواک می‌زنیم، براحتی می‌توانیم وضع سلامت دهان را بسنجیم و مشکلات را تا حدی تشخیص دهیم.»
وی در ادامه می‌افزاید: «به‌خاطر داشته باشید وقتی علائم در دهان‌تان ظاهر شد، مشکلی که باعث بروز آن علامت شده، عود کرده است؛ در این اوضاع لحظه‌ای برای مراجعه به دندان‌پزشک تردید نکنید.» در ادامه اصلی‌ترین علائمی بروز مشکلات دهانی ـ دندانی را مرور می‌کنیم.
1. تغییرات لثه‌ها
مهم‌ترین بیماری‌های لثه، «ژنژویت» (التهاب لثه‌ها) و «پارادنتیت» (این بیماری در شرایط وخیم و در صورت درمان نشدن ممکن است باعث از دست رفتن دندان‌ها شود) هستند، این عوارض عمدتا به دلیل وجود پلاک‌ها پدید می‌آیند؛ پلاک‌ها اغلب بر اثر فعالیت باکتری‌های نامرئی ساخته میشوند و ممکن است به دندان‌ها و لثه آسیب برسانند. با گذشت زمان، این پلاک‌ها سخت‌تر میشوند و رسوب‌های دندانی پدید می‌آید. اگر رسوب‌های دندانی زیر لثه جمع شوند، التهاب این ناحیه را به‌دنبال دارند. بنابراین در صورت مشاهده علائم زیر، به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
• رنگ لثه تغییر می‌کند. برای مثال صورتی، قرمز یا سرخابی می‌شود.
• لثه‌ها ورم می‌کنند و اسفنج‌مانند میشوند.
• لثه‌ها عقب می‌روند و دندان‌ها بزرگ‌تر به نظر می‌رسند، حتی ممکن است بخشی از ریشه دندان‌ها نیز دیده شوند.
• جرم روی لثه‌ها، بوی بد و ایجاد فضای خالی میان دندان‌ها، از دیگر علائم این مشکل هستند.
2. نقطه‌های سفید روی دندان‌ها
پوسیدگی، عفونتی دندانی است که طی آن فرآیند از بین رفتن مینا بر اثر فعالیت اسیدهای تولیدشده توسط باکتری‌ها شروع می‌شود. یکی از اصلی‌ترین علائم پوسیدگی بروز نقطه‌های سفید روی دندان‌ها است.
زمانی که پوسیدگی، بخصوص بین دندان‌ها شروع می‌شود، به‌وضوح قابل مشاهده نیستند؛ به همین دلیل معاینات دوره‌ای دندان اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. علاوه بر مراجعه به دندان‌پزشک، با پیشگیری می‌توان فرآیند پوسیدگی را متوقف کرد. بنابراین، مراجعه فوری به دندان‌پزشک، در صورت مشاهده نقطه‌های سفیدرنگ روی دندان‌ها، ضروری است.
3. افزایش حساسیت به سرما و گرما
زمانی که پوسیدگی از سطح مینا می‌گذرد و تا مرکز دندان نفوذ می‌کند، به اعصاب و رگ‌های خونی می‌رسد. در این شرایط علائم جدیدی ظاهر میشوند و حساسیت فزاینده به خوراکی‌های گرم یا سرد پیدا می‌شود. در صورت بروز این حساسیت از دست دادن زمان، اشتباهی جبران‌ناپذیر خواهد بود.
حساسیت به گرما و سرما ممکن است نشان‌دهنده وجود مشکلات کوچک‌تری نیز باشد؛ صداهای نامفهوم از دندان‌ها (که پیش‌تر شنیده نمی‌شد) بخصوص هنگام شب، نیز نشانه نیاز به ترمیم و پر کردن دندان است. در این مورد هم مشاوره با دندان‌پزشک مفید است.
4. دندان‌درد
دندان‌درد مداوم عموما نشانه مشکلی وخیم است. بروز علائم دیگری مانند حساسیت دندان به لمس یا شکل‌گیری جرم در نزدیکی دندان‌ها، ممکن است هشداری جدی باشد.
یادآوری این نکته ضروری است که از میان رفتن درد پس از یک یا دو روز، به معنای رفع عارضه نیست؛ در واقع بدن توانسته با عفونت‌ها مبارزه کند، اما مشکل هنوز باقی مانده؛ یعنی حتی ممکن است عفونت مجدد تکرار شود.
5. تغییر در رنگ یا بافت دهان
زمانی که دندان‌ها را مسواک می‌کنید، وقت بگذارید و درون گونه‌هایتان را بادقت بررسی کنید. علاوه بر داخل گونه‌ها، زیر و روی زبان را نیز معاینه کنید. در این مرحله باید دقت کنید آیا چیزی در نواحی مذکور دیده می‌شود که پیش از این وجود نداشته. برای نمونه، اگر پلاک‌های سفید یا قرمزی در این نواحی می‌بینید که نه‌تنها از بین نمی‌روند بلکه بزرگ هم میشوند، یا برجستگی‌هایی که پیش از این سطوحی صاف بوده‌اند مشاهده کردید، بدون معطلی به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
موارد احتیاطی
• داروهای زیادی هستند که دهان را خشک می‌کنند. در نتیجه خشک‌شدن دهان، بزاق اندکی برای مبارزه با عفونت‌ها باقی می‌ماند؛ زیرا بزاق ویژگی ضدباکتریایی دارد. در صورت بروز چنین وضعی، انجام اقدامات مراقبتی بسیار ضروری است.
• با افزایش سن، دهان آسیب‌پذیرتر می‌شود. بنابراین هر چه سن افزایش می‌یابد معاینه‌ها باید پرتکرارتر و دقیق‌تر صورت بگیرد، بخصوص اگر فرد از داروهای متعددی نیز استفاده می‌کند. دندان‌پزشک‌ها برای افرادی که پا به سن گذاشته‌اند، ژل‌های فلوراید و دهان‌شویه توصیه می‌کنند.
• در نهایت، اگر می‌خواهید دهان و دندان‌هایی سالم داشته باشید، مراجعه به دندان‌پزشک و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. پس حواس‌تان باشد در صورت بروز هر یک از این علائم، برای بررسی و درمان هر چه سریع‌تر اقدام کنید.
منبع : sara.jamejamonline.ir
