لجبازی غالبا در شرایطی که کودک اعتماد به نفس کافی ندارد بروز می‌کند
زندگی با بچه‌های سرکشی که رفتارهای ناپسندی دارند، بسیار دشوار است به‌ویژه اگر راهکارهای پدر و مادر کارآیی خود را در قبال رفتار بد کودک از دست داده باشد. همین موضوع بهانه‌ای شد تا با مرور چهار رفتار ناپسند و شایع در میان کودکان از روش‌های مدیریت و مهار این رفتارها آگاه شویم. با ما همراه باشید.
* بچه‌های لجباز
رفتار کودک را ریشه‌یابی و تحلیل کنید
لجبازی از جمله رفتارها و واکنش‌هایی است که معمولا در کودکان با گریه‌کردن، جیغ کشیدن، فحش دادن یا تخریب اشیا یا آسیب زدن به کودک دیگر بروز پیدا می‌کند. به اعتقاد برخی از روانشناسان کودک، لجبازی غالبا در شرایطی که کودک اعتماد به نفس کافی ندارد و مدام همسالان خود را از خود برتر می‌بیند بروز می‌کند و گاهی کودک این رفتار را با الگو گرفتن از والدین اجرا می‌کند. برای مواجهه با کودکی که برای جلب‌توجه دست به دامن لجبازی شده چند راه پیش رو دارید.
باید ببینید هدف او از لجبازی جلب توجه است یا اینکه واقعا مشکلی دارد؟ در این صورت دو راه پیش‌رو دارید:
گام اول:
اگر هدفش از لجبازی جلب توجه است می‌توانید به‌راحتی او را مهار کنید؛ مثلا اگر از او خواستید کاری انجام دهد و او بر سر انجام آن لجبازی کرد با این لفظ دوباره از او درخواست کنید که« اگر تونستی این کار رو بکنی؟» یا «اگر تونستی یک شوت محکم بزنی؟» در این شرایط کودک لجباز اگر به دنبال جلب توجه باشد با انجام این کار به دنبال هدفش می‌گردد.
گام دوم
اما اگر کار پیچیده‌تر از این حرف‌هاست و او با شما همراهی لازم را ندارد، باید طی چند مرحله حالت‌های او را بررسی کنید و ببینید آیا لجبازی عادت ثانویه او شده یا با این کار احساس آرامش می‌کند؟ شاید تفکیک این مسائل برای‌تان سخت باشد که در این صورت می‌توانید از مشاور کودک کمک بگیرید.
گاهی هدف کودک از لجبازی جلب توجه است
* بچه‌های حاضرجواب
فهرستی از جملات جایگزین آماده کنید
وقتی از حاضرجوابی کودکان حرف می‌زنیم مقصودمان زمان‌هایی است که از کودک پاسخگویی سریع و واکنش بی‌ادبانه مانند زبان‌درازی، حاضرجوابی و انواع و اقسام شکلک‌ها را می‌بینیم. مصداق این کودکان پسربچه‌ای است که وقتی بشقاب شلغم یا سوپ روبه‌رویش است، می‌گوید: «من از شلغم متنفرم! مزخرفه» یا دختربچه‌ای است که وقتی از او می‌خواهید در تمیز کردن اتاقش شما را همراهی کند به شما می‌گوید: «دوست دارم اتاقم کثیف باشه. اگر ناراحت می‌شی خودت تمیز کن». در این شرایط چه باید کرد؟ گاهی بچه‌ها متوجه نیستند که این‌طور صحبت کردن آنها بی‌ادبی و حاضرجوابی تلقی می‌شود. اما برای مهار کردن این رفتار راه‌حل‌هایی وجود دارد که امتحان کردن‌شان خالی از لطف نیست. رفتارهای جایگزین را به او آموزش دهید. با او درباره رفتارش صحبت کنید و بگویید جملاتی که استفاده می‌کنی مودبانه نیست و بهتر است از جملات دیگری استفاده کنی. برایش جملات جایگزین را تکرار کنید.
به او بگویید به جای آنکه بگوید شلغم مزخرف است می‌تواند بگوید میلی به شلغم ندارد یا چطور می‌شود شلغم را مزه‌دار کرد یا به جای آنکه بگوید من اتاق کثیفم را دوست دارم می‌تواند بگوید که الان برای تمیز کردن اتاق آمادگی ندارد یا چند ساعت دیگر این کار را انجام می‌دهد.
دومین راه این است که مراقب باشید در برابر بی‌ادبی او خشمگین نشوید و تنها به او نشان دهید که در این شرایط با او صحبت نمی‌کنید. او را برای مدتی تنها و به حال خود بگذارید تا درباره رفتارش فکر کند در صورتی که او رفتارش را در موقعیت‌های مشابه تکرار کرد در برابر خواسته‌هایش قاطعانه «نه» بگویید و این شیوه را تا زمانی ادامه دهید که از او رفتاری مناسب ببینید.
در برخورد با کودک گستاخ برخی از نیازهای کودک را بی‌پاسخ بگذارید
* بچه‌های گستاخ
قاطع و مصمم برخورد کنید
میان جملات و رفتارهای گستاخانه و کلمات و رفتارهایی که ناشی از ابراز صادقانه واقعیت‌ها یا نیازهای کودک است، مرز باریکی وجود دارد بنابراین پیش از هر چیز باید این دو را به خوبی از هم تفکیک کنید. برای مثال جملاتی مانند «از این رنگ لباس خوشم نمی‌آید» یا «صدای‌تان هنگام صحبت کردن با تلفن خیلی بلند و آزار‌دهنده است» در گروه جملات یا رفتارهای گستاخانه قرار نمی‌گیرند چون کودک شما تنها صادقانه انتظاراتش را با شما در میان می‌گذارد اما برای آنکه با مصادیق رفتارهای گستاخانه آشنا شوید این فهرست را به ذهن بسپارید. بددهانی، پرخاشگری فیزیکی مانند پرت کردن اشیا، مسخره کردن فیزیکی یا کلامی، بی‌تفاوتی و بی توجهی ازنشانه های رفتارهای گستاخانه در کودک شما است.
در برخورد با کودک گستاخ قدم اول آن است که برخی از نیازهای کودک را بی‌پاسخ بگذارید؛ مثلا به او بگویید به خاطر رفتار غیر قابل قبولت دیگر نمی‌توانم برای آخر هفته تو را به پارک ببرم. به قول‌تان وفادار باشید حتی اگر کودک درباره رفتار زشتش عذرخواهی کرد، این کار را انجام ندهید اما بابت عذرخواهی‌اش با او مهربان باشید و از او تشکر کنید اما به او بفهمانید که پیامد کار نادرست را باید تجربه کند.
گاهی بعضی از بچه‌ها برای پنهان‌کاری دروغ می‌گویند و گاهی برای شاد کردن والدین
* بچه‌های دروغگو
تمرین کنید تا دروغ نگویید
اگر کودک‌تان زیاد دروغ می‌گوید باید زنگ خطر را به صدا درآورید و اول از همه به رفتارهای خود و همسرتان توجه کنید. کودک شما بیشتر آداب و رسوم زندگی و رفتارهای درست و غلط را با الگوبرداری از شما یاد می‌گیرد. در مرحله بعد از کودک‌تان بخواهید که با شما صادق باشد. برایش توضیح دهید دروغگویی چطور می‌تواند خودش و شما را به دردسر بیندازد. وقتی آنها را در موقعیتی غافلگیر می‌کنید که دروغ گفته‌اند وجدان‌شان را با پرسیدن سوال‌هایی اخلاقی بیدار کنید.
به او بگویید آیا دروغ گفتن کار درستی است؟ اگر همیشه همه اعضای خانواده به هم دروغ بگویند چه می‌شود! از داستان‌ها و قصه‌هایی که مفاهیم دروغگویی در آنها نهفته است، استفاده کنید. علت دروغگویی کودک‌تان را به خوبی درک کنید. گاهی بعضی از بچه‌ها برای پنهان‌کاری دروغ می‌گویند و گاهی برای شاد کردن دل والدین مثل وقتی که کودکی با توپ شیشه آینه را می‌شکند و آن را گردن برادرش می‌اندازد. در این شرایط باید به کودک‌تان آموزش دهید که اگر راستش را با شما در میان بگذارد، شما کمتر عصبانی می‌شوید. علاوه بر این می‌توانید برای دروغگویی هم جریمه مشخص کنید؛ مثلا اگر کودک‌تان به دروغ به شما می‌گوید مشق‌هایش را نوشته اما ساعت 9شب متوجه می‌شوید ننوشته می‌توانید او را به خاطر ننوشتن مشق‌هایش برای یک روز از تماشای برنامه کودک محروم کنید و یک روز دیگر هم این جریمه را به خاطر دروغگویی تمدید کنید.
منبع:مجله سیب سبز/برترین ها- مجله خبری چه نیوز
